Η Μεγάλη Βιβλιο-Ανασκόπηση 2018 του ELNIPLEX

Το 2018 ήταν μια χρονιά με σπουδαία γεγονότα στο χώρο του βιβλίου αλλά και αρκετές σημαντικές εκδόσεις. Η Αθήνα έζησε και εξακολουθεί να ανασαίνει κάτω από τις δάφνες της Παγκόσμιας Πρωτεύουσας Βιβλίου ενώ το τριήμερο Παγκόσμιο Συνέδριο της IBBY στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ήταν αναμφίβολα το κεντρικό γεγονός της χρονιάς που μας αφήνει.

Στο εκδοτικό τοπίο, δημιουργοί και εκδότες αναζήτησαν νέες τάσεις και θέματα, αφού τα τελευταία αγαπημένα υπερκαλύφθηκαν ποσοτικά και ποιοτικά. Είναι μια χρονιά μεταβατική στη θεματολογία και αυτό φάνηκε από την απουσία πολλών πρωτότυπων θεμάτων και την κατάβαση σε θέματα που απασχολούν χρόνια τα βιβλία για παιδιά: φιλαναγνωσία, εκφοβισμός, προσφυγικό, συναισθήματα. Πλάι στην μικρή τόλμη δημιουργών και εκδοτών για καινούρια πράγματα τα οποία θα υποστηριχθούν δεόντως, συναντούμε ως χαρακτηριστικά τη δικαίωση όσων, αντιθέτως, τόλμησαν να φύγουν από τις τετριμμένες γραμμές, την ελάχιστη ανταπόκριση που βρίσκει η ποίηση για παιδιά -πόσο κρίμα- στα ράφια των βιβλιοπωλείων, τα πολλά εξαιρετικά βιβλία γνώσης που άνθισε πραγματικά ως είδος, τα πολλά παρωχημένα βιβλία δραστηριοτήτων για παιδιά που αντιμετωπίζουν τα παιδιά ως λύτες σταυρολέξων.

Δημιουργία, δράσεις, θαύματα, απώλειες… Η βιβλιο-ανασκόπηση του 2018 ξεκινά…

ΓΕΓΟΝΟΤΑ

• Το 36ο Παγκόσμιο Συνέδριο της ΙΒΒΥ, της Διεθνούς Οργάνωσης για τα Βιβλία για Παιδιά και Νέους, με θέμα «Όταν η Ανατολή συναντά τη Δύση μέσα από τα παραμύθια και τα βιβλία των παιδιών» που πραγματοποιήθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, έφερε στην Αθήνα δεκάδες συγγραφείς, εικονογράφους, εκδότες, μεταφραστές, επιμελητές, εκπαιδευτικούς, φοιτητές, πανεπιστημιακούς, ερευνητές και βιβλιοθηκονόμους. Την 1η μέρα ξεχώρισαν η ομιλία του καθηγητή και ερευνητή Picture Books Dr Perry Nodelman, καθώς και οι ομιλίες της πρόεδρου του ελληνικού τμήματος της IBBY Βασιλική Νίκα, του Βαγγέλη Ηλιόπουλου και του προέδρου της IBBY Wally De Doncker. Την 2η μέρα ξεχωρίσαμε τις ομιλίες της καθηγήτριας γλωσσολογίας Dr Kathy G. Short και της βραβευμένης συγγραφέα και ακτιβίστριας Deborah Ellis, ενώ την 3η μέρα ο συγκλονιστικός συγγραφέας Γκρέγκορι Μαγκουάιρ καθήλωσε με την αντισυμβατική ομιλία του “The light within the story. Το ELNIPLEX ήταν εκεί και τις τρεις μέρες.

  

• Πολύ σημαντική η πρωτοβουλία της Εθνικής Βιβλιοθήκη της Ελλάδος να ανοίξει στο ευρύ κοινό στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), όσο και στο ιστορικό Βαλλιάνειο Μέγαρο στο κέντρο της πόλης διευρυμένες συλλογές, σύγχρονες υπηρεσίες και Δανειστικό Τμήμα.
• Το 2018 η 5χρονη Ματίλντα του Ρόαλντ Νταλ έγινε 30 ετών και κοίταξε κατάματα τον Ντόναλντ Τραμπ, το παγκόσμιο εκδοτικό -και όχι μόνο- φαινόμενο Χάρι Πότερ συμπλήρωσε τα 20 με τα βιβλία του να κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός σε συλλεκτικές εκδόσεις, ο εκπληκτικός Χιονάνθρωπος (The Snowman,) του Dianne Jackson που αφηγείται την καταπληκτική ιστορία ενός αγοριού του οποίου κάποια Χριστούγεννα ο χιονάνθρωπος ζωντανεύει έγινε 40 ετών (1978), ενώ ο πολυβραβευμένος Τριγωνοψαρούλης του Βαγγέλη Ηλιόπουλου (ο συγγραφέας είπε στη Μαίρη Μπιρμπίλη σχετικά: “Ο Τριγωνοψαρούλης μίλησε για το κατάλληλο θέμα την κατάλληλη στιγμή με έναν αληθινό τρόπο. Μίλησε για το διαφορετικό την εποχή που οι κοινωνίες μετασχηματίζονταν σε πολύ-πολιτισμικές με έναν ήρωα που είναι αντι-ήρωας, δηλαδή είναι ένας από εμάς και κάθε παιδί μπορεί να ταυτιστεί μαζί του”) έκλεισε και αυτός τα 20 και το γιόρτασε με μια επετειακή έκδοση. Ξεχωρίσαμε επίσης την έκτη έκδοση του εξαιρετικού μυθιστορήματος του -κατά βάση συγγραφέα βιβλίων για παιδιά- Μάκη Τσίτα “Μάρτυς μου ο Θεός” (βραβείο λογοτεχνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης) ενός βιβλίου που γράφει τη δική του ιστορία καθώς μεταφράζεται στη μία γλώσσα μετά την άλλη.
• Την Πέμπτη 27 Δεκεμβρίου, 4 μέρες πριν το 2018 μας αποχαιρετήσει, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μυρσίνη Ζορμπά, συναντήθηκε με συγγραφείς και εικονογράφους που τιμήθηκαν πρόσφατα με τα Κρατικά Βραβεία Παιδικού Βιβλίου καθώς και με φορείς βιβλίου προκειμένου να συζητήσουν για το παιδικό και εφηβικό βιβλίο. Η υπουργός προανήγγειλε σύσταση ενός νέου οργανισμού για το βιβλίο. Στη συνάντηση παρέστησαν δημιουργοί όπως Μαρία Παπαγιάννη, Ίρις Σαμαρτζή, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Μάνος Κοντολέων, Αχιλλέας Ραζής, Πέτρος Μπουλούμπασης, Αντώνης Παπαθεοδούλου, Κώστας Χαραλάς, Αλεξάνδρα Μητσιάλη, Ελσα Μυρογιάννη, Ελένη Ανδρεάδη, η καθηγήτρια Αγγελική Γιαννικοπούλου και εκδότες.
• Στο μεγάλο βραβείο της λογοτεχνίας για ενηλίκους, η Σουηδική Ακαδημία αποφάσισε να μην απονείμει βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2018, για πρώτη φορά εδώ και 63 χρόνια, εξαιτίας σεξουαλικού σκανδάλου που έχει προκαλέσει έξι παραιτήσεις μελών της Σουηδικής Ακαδημίας. Όμως, η Νέα Ακαδημία που συστάθηκε μετά το σκάνδαλο απένειμε το εναλλακτικό βραβείο Νόμπελ 2018 στην 81χρονη Maryse Conde από τη Γουαδελούπη.
• Σημαντικές εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν πολλές. Ξεχωρίσαμε την τιμητική ημερίδα προς τιμήν του σημαντικού Έλληνα συγγραφέα Μάνου Κοντολέων «Μάνος Κοντολέων, 40 χρόνια: Έψαχνα πάντα τις λέξεις» (27 Νοεμβρίου) την επιστημονική επιμέλεια της οποίας είχε η καθηγήτρια της Νεοελληνικής Φιλολογίας Βίκυ Πάτσιου.
• Εκδηλώσεις για την προώθηση της φιλαναγνωσίας πραγματοποιήθηκαν πολλές και αρκετά σημαντικές, όπως στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων όπου με μία ξεχωριστή «Κυριακή στην Τεχνόπολη» στις 22 Απριλίου βουτήξαμε στις σελίδες των βιβλίων για να ανακαλύψουμε συναρπαστικούς κόσμους, μαγικές λέξεις και εικόνες, η Εβδομάδα εθελοντισμού Νοιάζομαι & Δρω (12-18 Μαρτίου) όπου τα παιδιά με αφορμή πάντα κάποιο βιβλίο, νοιάστηκαν κι ανέλαβαν πρωτοβουλίες σχεδιάζοντας κι υλοποιώντας δράσεις για την Τρίτη ηλικία, τους άστεγους και το περιβάλλον, ενώ έλαβαν χώρα το 37ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Βιβλίου (1-17 Ιουνίου 2018) στη Θεσσαλονίκη, το 47ο Φεστιβάλ Βιβλίου στο Ζάππειο (31 Αυγούστου-16 Σεπτεμβρίου), η 32η Έκθεση Βιβλίου στον Πειραιά(8-24 Ιουνίου). Επίσης έγιναν αξιόλογες περιφερειακές εκδηλώσεις όπως το 1ο Φεστιβάλ Παιδικού Βιβλίου με σύνθημα «Τα βιβλία παίζει» στην Αστυπάλαια (1-4 Ιουνίου), η 16η Γιορτή Παραμυθιών με παραμύθια “Ομορφιάς και ασχήμιας” στην Κέα (21-29 Ιουλίου) και οι εκδηλώσεις του Δήμου Π. Φαλήρου «Παλαιό Φάληρο, ένας βιβλιότοπος για τα παιδιά» που πραγματοποιήθηκαν για 6η συνεχή χρονιά (12-18 Μαρτίου) υπό την αιγίδα του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου.

ΠΡΟΣΩΠΑ

Δυο μεγάλες απώλειες κατέγραψε ο χώρος του παιδικού βιβλίου, μέσα σε λίγες μέρες μάλιστα. Στις 27 Μαρτίου πέθανε σε ηλικία 60 ετών η βραβευμένη συγγραφέας παιδικών βιβλίων Φωτεινή Φραγκούλη και στις 8 Απριλίου σε ηλικία 74 ετών ο διακεκριμένος εικονογράφος και σκιτσογράφος Βαγγέλης Παυλίδης (συνέντευξή του στο ELNIPLEX εδώ).

Σημαντική είναι η απώλεια του στιχουργού και ποιητή Μάνου Ελευθερίου που σαγήνευσε μέσα από τα τραγούδια του, της Μαρίας Αργυριάδη, μεγάλης δωρήτριας του Μουσείου Μπενάκη Παιχνιδιών που “κρύβεται” πίσω από το βιβλίο της Ελένης Γερουλάνου “Ένας αρκούδος μια φορά”, του έξοχου στιχουργού Αργύρη Βεργόπουλου (πασίγνωστα τα τραγούδια του με τον Λίνο Κόκοτο στις “Ώρες“) και της σκηνοθέτη και τραγουδίστριας Μαριάννας Τόλη, ενώ διεθνώς έχασαν τη μάχη με τη ζωή η Αυστριακή συγγραφέας παιδικών βιβλίων Κριστίνα Νέστλινγκερ, οι Αμερικανοί θεατρικοί συγγραφείς Νιλ Σάιμον και Τομ Γκρίφιν, ο θρύλος των κόμικς Σταν Λι, ο Ισραηλινός συγγραφέας Άμος Οζ μόλις χθες και ο Βρετανός Φίλιπ Κερ και η διακεκριμένη Αμερικανίδα συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Ούρσουλα Κ. Λε Γκιν.

Η Αθήνα ως Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου σε συνεργασία με εκδότες, πρεσβείες και οργανισμούς, προσγείωσε στο Ελευθέριος Βενιζέλος μερικούς σπουδαίους δημιουργούς.

• Την ISOL, την τεράστια αυτή καλλιτέχνιδα, βραβευμένη με το κορυφαίο βραβείο παιδικής λογοτεχνίας Astrid Lidgren, που γοητεύει με τα βιβλία της, όπως το Νοτούρνο-Συνταγές για Όνειρα (εκδόσεις Μάρτης) αλλά και την ευγένεια και δεκτικότητά της όπως την διακρίναμε στο 3o Bobos Arts & Festival στον κήπο του Μεγάρου. Διαβάστε την εξαιρετική συνέντευξή της στο ELNIPLEX και δείτε το βίντεό μας για την επίσκεψή της στην Αθήνα.

• Τον Mike Kenny (η συνέντευξή του στο ELNIPLEX εδώ), έναν από τους κορυφαίους θεατρικούς συγγραφείς σε όλον τον κόσμο, με ειδίκευση στο παιδικό θέατρο, που επισκέφθηκε την Ελλάδα στα πλαίσια του 5ου Ευρωπαϊκού Λογοτεχνικού Περιπάτου το διήμερο των τυφώνων (28-30 Σεπτεμβρίου). Η εφημερίδα Independent τον έχει συμπεριλάβει στους δέκα καλύτερους θεατρικούς συγγραφείς εν ζωή (Top Ten Living Playwrights), ενώ έργα του παίζονται σε ολόκληρο τον κόσμο. Στο ΚΠΙΣΝ μίλησε για τα παιδιά και τους νέους, το είδος και την ποιότητα θεάτρου που υπερασπίζεται μέσα από τα γραπτά του και Το Αγόρι με τη Βαλίτσα (εκδόσεις Πατάκη) που διασκεύασε η Ξένια Καλογεροπούλου (συνέντευξή της εδώ).

• Στο πλαίσιο του 5ου Ευρωπαϊκού Λογοτεχνικού Περιπάτου βρέθηκε στην Αθήνα και ο εξαιρετικός Πολωνός εικονογράφος Piotr Socha (συνέντευξή του στο ELNIPLEX εδώ), δημιουργός του απίστευτου βιβλίου γνώσεων “Μέλισσες (εκδόσεις Μικρή Σελήνη).

• Τον Εντουάρντο Χάουρεγκι (συνέντευξή στο ELNIPLEX εδώ), συν-συγγραφέα μαζί με τον Ιταλό συγγραφέα Πιερντομένικο Μπακαλάριο της εξαίρετης σειράς «Η ωραιότερη ιστορία που γράφτηκε ποτέ»

• Τον σπουδαίο Σουηδό συγγραφέα, μετρ και ποιητή της αστυνομικής λογοτεχνίας Arne Dahl που μίλησε στον Ιανό με τον Πέτρο Μάρκαρη, στον ΕΥΡΙΠΙΔΗ με τον Γρηγόρη Αζαριάδη, αλλά πριν απ’ όλα είχε μιλήσει στο ELNIPLEX σε μία εκπληκτική συνέντευξη που σπάνια θα συναντήσετε. Ο Arne Dahl ήταν μάλιστα μαζί με τον Simon Beckett νικητές του αστυνομικού βραβείου μυθιστορήματος Ripper 2018.

Στην 70η Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης ανακοινώθηκαν στις 11 Οκτωβρίου οι υποψηφιότητες των χωρών για το σημαντικότατο βραβείο Astrid Lindgren Memorial 2019. Μεταξύ των 246 υποψηφίων από 64 χώρες βρίσκονται πέντε Έλληνες και μια Κύπρια συγγραφείς. Πρόκειται για τον Ευγένιο Τριβιζά, τον Βαγγέλη Ηλιόπουλο, τον Αντώνη Παπαθεοδούλου, την Γιολάντα Πατεράκη και την Κύπρια Μαρία Πυλιώτου. Κοντά τους, συνυποψήφιος, ο οργανισμός Library4All που στις 18 Σεπτεμβρίου 2018 συμπλήρωσε 5 χρόνια σπουδαίας φιλαναγνωστικής δράσης σε όλη την Ελλάδα με τη συγγραφέα και ψυχή του Library4All, Ελένη Γερουλάνου, να λέει στο ELNIPLEX το αυτονόητο: “Μας φαίνεται αδιανόητο να υπάρχουν σχολεία χωρίς βιβλία“.

Στη Φρανκφούρτη παρουσιάστηκαν την ίδια μέρα και τα βιβλία στα οποία απονεμήθηκε το σήμα White Ravens, μια σπουδαία διάκριση που απονέμεται από τη Διεθνή Παιδική και Νεανική Βιβλιοθήκη του Μονάχου, μιας από τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες του κόσμου. Ανάμεσά τους και 5 ελληνόγλωσσα βιβλία: ο λυρικός Ασφοντυλίτης της Εύης Γεροκώστα (Καλειδοσκόπιο), το ευρηματικό Γιατί οι πρωτόγονοι δεν ήξεραν τίποτα του Νίκου Ποταμιάνου (Κέδρος), οι άρτιες Ιστορίες για ατρόμητα κορίτσια 40 μοναδικές Ελληνίδες της Κατερίνας Σχινά (Παπαδόπουλος), το αριστουργηματικά υπαινικτικό Όταν ήρθαν για εμένα από τη σειρά Λέσχη Αλλόκοτων Πλασμάτων του Γιώργου Κ. Παναγιωτάκη και τα μαγικά χάικου της Ροδούλας Παππά (Νεφέλη), ενώ κοντά τους βρέθηκε το βιβλίο του Κύπριου Χριστόφορου Χριστοφόρου Η βάρκα που δεν βούλιαζε σε εικονογράφηση της Ντανιέλας Σταματιάδη (Πάργα).

Σημαντική διάκριση για δυο σπουδαίες Ελληνίδες δημιουργούς, την συγγραφέα Μαρία Παπαγιάννη (συνέντευξή της μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς της εδώ) και την εικονογράφο Ίριδα Σαμαρτζή που είναι υποψήφιες για το Παγκόσμιο Βραβείο Λογοτεχνίας για παιδιά και νέους Hans Christian Andersen Award 2020 #HCAΑ2020, #HCAAgreeknominee.

ΒΡΑΒΕΙΑ

Τα βραβεία της GreekIbby, του Ελληνικού Τμήματος της ΙΒΒΥ – Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου σε συγγραφείς, εικονογράφους, μεταφραστές και φορείς άνοιξαν το χορό στις 30 Μαρτίου με τα βιβλία Ένα Κίτρινο φύλλο, Τα κίτρινα καπέλα, Κατασκευαστής Παραμυθιών, Επιδιορθωτής Ονείρων, Το σκλαβάκι της Κνωσού, Το αγόρι στο θεωρείο και το Ταξίδι στο ηλιακό σύστημα να διακρίνονται.

Τις τελευταίες μέρες του 2018 απονεμήθηκαν και τα Κρατικά Βραβεία Παιδικού Βιβλίου 2017 (εκδόσεις 2016) όπου βραβεύθηκαν ο Κώστας Χαραλάς για το εξαίρετο Μαύρο πρόβατο στο Τέξας (Μεταίχμιο), ο Αχιλλέας Ραζής και η Αργυρώ Πιπίνη για το εμβληματικό Μελάκ, μόνος (Καλειδοσκόπιο), η Αλεξάνδρα Μητσιάλη για το μεστό Ξυπόλυτοι ήρωες (Πατάκης) και η Έλσα Μυρογιάννη για Τα φαντάσματα του Θόδωρου Παπαγιάννη (Καλειδοσκόπιο).

Βραβεία έδωσαν και άλλοι φορείς όπως τα Public, με Το τέταρτο αλογάκι, του Διονύση Λεϊμονή, την Παναγιώτα Κατσακάλη για τη νύχτα των θαυμάτων και το Ο άνθρωπος φωτιά του Κωνσταντίνου Πατσαρού (συνέντευξη) να υπερψηφίζονται από το κοινό, το περιοδικό Αναγνώστης με τα “Στην μύτη του κουταβιού μια ακριδούλα…“, “Σιλουανή“, “Όταν ήρθαν για εμένα“ από την Λέσχη αλλόκοτων πλασμάτων και “Η πυξίδα δε δείχνει πάντα το Βορρά“ να ξεχωρίζουν από την εν λόγω κριτική επιτροπή, η Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά (63ος Διαγωνισμός 2018) σε συγγραφείς, εικονογράφους και σχολεία και τα ΕΒΓΕ για την εικονογράφηση βιβλίων.

Επίσης, δυο Έλληνες εικονογράφοι βιβλίων για παιδιά, η Ίρις Σαμαρτζή και ο Φίλιππος Φωτιάδης, συμπεριλήφθηκαν στη λίστα των υποψηφίων για τα Διεθνή βραβεία εικονογράφησης Global Illustration Award 2018.

Το 2018 ήταν η πρώτη χρονιά που η συντακτική επιτροπή του ELNIPLEX δημιούργησε τις Χρυσές Λίστες για τα παιδικά (0-8 ετών) και τα νεανικά βιβλία (9-16 ετών), δύο άρθρα που διαβάστηκαν από περισσότερους από 60.000 ανθρώπους και αποτέλεσαν τον πλέον πολύτιμο διαδικτυακό οδηγό βιβλίου της χρονιάς.

Η Χρυσή Λίστα 2018 με τα 40 παιδικά βιβλία και η Η Χρυσή Λίστα 2018 με τα 40 βιβλία για παιδιά 9-16 ετών φανέρωσαν την ανάγκη πολλών ανθρώπων για το καλό βιβλίο και έγιναν από την πρώτη κιόλας χρονιά τους… θεσμός! Θα καταρτισθούν τον Απρίλιο του 2019 για δεύτερη χρονιά, ακόμα πιο υπεύθυνα και με την αξιοπιστία του ELNIPLEX.

ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

Α. Τα μεταφρασμένα

Σπουδαία βιβλία μεταφράστηκαν και κυκλοφόρησαν στα ελληνικά, πολλά από αυτά ιδιαιτέρως γρήγορα σε σχέση με το ξενόγλωσσο πρωτότυπο. Αξίζουν πραγματικά την προσοχή και τον χρόνο μας, την αγάπη και το αναγνωστικό μας βλέμμα. Βιβλία τρυφερά, που συγκινούν όπως Ο Νόι και η φάλαινα του χειμώνα του Μπέντζι Ντέιβις ο οποίος υπογράφει και την εκπληκτική ωδή στην ελευθερία, Το Γκρότλιν. Βιβλία με πολύ χιούμορ όπως το απίθανο Μην ανοίξεις αυτό το βιβλίο του Άντι Λι, το ευφυές Φτου και βγαίνω του Ρομπ Χόντγκσον, Το Τζάτζαλο, του Σον Φέρελ που εξιχνιάζει εκείνους τους μικρούς δαίμονες που μας κάνουν ακούσια σκανταλιάρηδες, το Μια τίγρη στον κήπο της Λίζι Στιούαρτ που σουρεαλιστικά θίγει το περιττό των άπειρων παιχνιδιών και την επαφή των παιδιών με τη φύση και το Όλα δικά μου της Χάννα Χάρρισον για τις κακές στιγμές που μας χαλούν τη διάθεση και την οχύρωση πίσω από ένα πείσμα.

Βιβλία πρωτότυπα, που κινούνται πάνω από συνηθισμένα όρια ενός τυπικού βιβλίου όπως Το βιβλίο που κουνιέται, των Κρίκελ-Κράκελς, ανατρεπτικά picture book όπως Η Ερμιόνη και το κοτρόνι του Στίβεν Μάρτιν, αριστουργήματα, άλλοτε με λυρισμό όπως το Ώρα να κοιμηθείς γλυκά, της Ροξάν Μαρί Γκαλιέ, το Να ένα ποίημα που γιατρεύει ψάρια του Ζαν Πιερ Σιμεόν, το Ο Νάνος και η Αλεπού, της Άστριντ Λίντγκρεν και η τριλογία του Σαμ Άσερ “Βροχή”, “Χιόνι”,“Ήλιος” κι άλλοτε με ρεαλισμό όπως Το κουτί με τα φιλιά του Πασκάλ Μπρυκνέρ.

Βιβλία με ονειρική εικονογράφηση και διττό χαρακτήρα (κείμενο και silent σελίδες) όπως το Εκεί που ο ωκεανός συναντά τον ουρανό, των Τέρι και Έρικ Φαν και βιβλία με σύντομες, παραμυθένιες ιστορίες όπως οι Μικρές Νυχτερινές Ιστορίες (Κίττυ Κράουθερ, εκδ. Μάρτης) και ο τρίτος τόμος της Λιλίκας του Ζιλμπέρ Ντελαέ (εκδ. Παπαδόπουλος). Βιβλία με έξοχο φιλοσοφικό υπόβαθρο που κινητοποιούν τη σκέψη των παιδιών και τα τροφοδοτούν μαγικά με υπέροχες ηθικές αξίες όπως Το κίτρινο πουλάκι της Όλγκα ντε Ντίος, Το άπειρο και εγώ της Κέιτ Χόσφορντ, Του Τομ οι μαγικές μηχανές της Λίντα Σάρα, ο Κυριάκος ο Σαγόνιας του Τζάρβις (εκφοβισμός), Η Ζωή με τους Μονόκερους της Μόραγκ Χουντ (η αξία της φαντασίας και της μαγείας), Ο Ρίνος ο Σβερκοχοντρίνος του Μίχαελ Έντε (ρώμη, εξουσία, ευφυΐα) και ο Μπιζελάκης του Ντάβιντε Καλί (σωματικό μέγεθος, θέση στην κοινωνία), βιβλία για τη διαφορετικότητα και το σεβασμό στον ίδιο μας τον εαυτό όπως το Πώς να είσαι λιοντάρι του Εντ Βέρε, την ομορφιά και την ασχήμια όπως στο Οι πέντε άσχημοι των Τζούλια Ντόναλντσον και Άξελ Σέφλερ.

Βιβλία με έμφαση στη λεπτομέρεια για την ανάπτυξη της κριτικής και δημιουργικής σκέψης και έκφρασης όπως το Μια απίστευτη μέρα του ταχυδρόμου Ποντίκη της Μαριάν Ντιμπίκ και το Ένας καλύτερος κόσμος: τα δικαιώματα του παιδιού δέκα Ισπανόφωνων εικονογράφων, διασκεδαστικές, καλογραμμένες ιστορίες όπως Οι κάλτσες του κυρ-Λύκου της Τατιάνα Φίνι, Η ντετέκτιβ Ανιές της κορυφαίας Τζούλια Ντόναλντσον (φιλαναγνωσία), Η ιστορία του Αρκούδου της Κλαιρ Φρίντμαν (δημιουργικότητα, ιδέες), το Είμαι παιδί σας του Άλεξ Λάτιμερ (δεινόσαυροι, οικογένεια), Ο ευγενικός Κροκόδειλος της Λουτσία Παντσιέρι (στερεότυπα), Ο λύκος Ζαχαρίας θέλει να πάει στο διάστημα της Οριάν Λαλμόν, το Μια φορά κι ένα δάσος μαγεμένο του Κρις Ριντέλ (εγκιβωτισμός παραμυθιών) και το Πώς να κρύψεις ένα λιοντάρι στο σχολείο της Έλεν Στίβενς.

Ονειρικά ταξίδια στα συναισθήματα όπως Το χρώμα της καρδιάς μου, της Άλις Μπριέρ-Χάκετ, έξυπνες μαθηματικές περιπέτειες όπως Το μικρό 1 των Αν και Πολ Ραντ και μοναδικές περιπέτειες με χιούμορ όπως αυτές του ασυναγώνιστου Τζερόνιμο Στίλτον: Δυο μικρά βιβλία για ευτυχία και ειρήνη, Το ηφαίστειο της φωτιάς ξύπνησε, Το μυστήριο του μαύρου παπύρου και η Καταδίωξη στη Νέα Υόρκη.

Β. Τα εγχώρια

Στην πορεία του χρόνου, εκδόθηκαν μερικά πολύ αξιόλογα βιβλία. Ξεχωρίσαμε κάποια, όπως το αριστουργηματικό, μέσα σε 198 λέξεις Αν της Αγαθής Δημητρούκα και του Tassies, τις ακριβές λέξεις και εικόνες στο Το κροκοδειλάκι που έγινε λιβάδι, του Χρήστου Μπουλώτη και της Φωτεινής Στεφανίδη, το δεξιοτεχνικό παραμύθι Η Αγγελίνα (book secret εδώ) της Ξένιας Καλογεροπούλου (συνέντευξη) με την απίστευτη εικονογράφηση του Daniel Egnéus, το θαυμάσιο Πες μου τ’ όνομά σου του Φοίβου και της Μυρτώς Δεληβοριά με τα 15 έξοχα τραγούδια για μικρά και μεγαλύτερα παιδιά, το πρωτότυπο και ταξιδιάρικο Στα κύματα της Έλλης του Αντώνη Παπαθεοδούλου και της Ίριδας Σαμαρτζή, το ευρηματικό, σουρεαλιστικό Πάρτι για τρεις της Άννας Κοντολέων (book secret εδώ), Οι περιπέτειες του Νιλς της υποψήφιας #HCAΑ2020 Μαρίας Παπαγιάννη (συνέντευξη) από τη νέα σειρά Πες το μ’ ένα παραμύθι όπου η συγγραφέας αφηγείται σαν παραμύθι το αριστούργημα το οποίο χάρισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας στη Σουηδή εκπαιδευτικό Σέλμα Λάγκερλεφ, το Αντάμα του Θοδωρή Παπαϊωάννου που ολοκληρώνει την πανέμορφη τριλογία του Μέλιου μετά το Ανάποδα και το Απέναντι (ο συγγραφέας υπέγραψε μέσα στη χρονιά το ευχάριστο “μαθηματικό” Αφαιρέθηκα και το πρωτότυπο και αυθεντικά ρεαλιστικό Ο γίγαντας, και τα δύο σε εικονογράφηση Μυρτώς Δεληβοριά), το άρτιο και λογοτεχνικά ατόφιο Παραμύθια με καρπούζι της Ιωάννας Μπαμπέτα, το συγκινητικό Ένας αρκούδος μια φορά της Ελένης Γερουλάνου που αποχαιρέτησε μοναδικά τη Μαρία Αργυριάδη του Μουσείου Μπενάκη Παιχνιδιών στο ELNIPLEX, το τρυφερό, με λυρισμό και ευαισθησία Ο Τρεχαλητής και η Τίποτα της Κατερίνας Παπαγαρυφάλλου (book secret εδώ), την εύθυμη και θεατρική παραμυθοσαλάτα Προσοχή στις ευχές! της Στέλλας Μιχαηλίδου, το θαυμάσιο και πνευματώδες Πίσω μπαλκόνι της Φωτεινής Φραγκούλη και το πρωτότυπο και συγκινητικό Το μαγαζάκι του χρόνου της Μαρίας Λοϊζίδου.

Τα τρία βιβλία με τα πιο δύσκολα θέματα ήταν το εύρυθμο, ευρηματικό, με το θέμα των θεμάτων Και βγάζω το καπέλο μου…, του Μάκη Τσίτα (που υπέγραψε την άνοιξη και το ρεαλιστικό και ανατρεπτικό για τις αδερφικές σχέσεις Δώρο γενεθλίων), το πλέον συγκινητικό και εκτυφλωτικής αγάπης Δε θα σε πειράξει κανείς του Βασίλη Κουτσιαρή (δικό του και το χιουμοριστικό Πορτοκαλάδα Σλουρπ! καθώς και Η γραμμή από κοινού με τον Γιάννη Διακομανώλη) και το ιδιαιτέρως πρωτότυπο και ψαγμένο παιδαγωγικά και φιλοσοφικά Μόνο αν θέλω της Γιώτας Κ. Αλεξάνδρου.

Μεγάλο ενδιαφέρον είχε Το ωραιότερο χριστουγεννιάτικο στολίδι της Αγγελικής Δαρλάση για το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων (η συγγραφέας υπογράφει και Το Κάστρο της Ωριάς στη σειρά Ιστορίες Νεοελληνικής μυθολογίας των εκδ. Μεταίχμιο), η Μπέτση η μικρή μάγισσα-σεφ- Υπέροχα αηδιαστικό! της Χριστίνας Ανδρέου με πρώτο βραβείο σε διεθνή διαγωνισμό για το app του βιβλίου, Ο πειρατής Περπερούα και ο Κοιμισμένος κροκόδειλος της Αλεξάνδρας Μπίζη (έκτο βιβλίο της πετυχημένης σειράς) που κερδίζει τον αναγνώστη με την ισορροπία του, το απλό και τρυφερό Έλα μαζί μου, της Έλενας Αρτζανίδου για τα στερεότυπα των δύο φύλων, το αισιόδοξο και καλογραμμένο Το όνειρο της Μανταλένας της Ιωάννας Μπαμπέτα (επανακυκλοφόρησε και το εξαιρετικό Ο βασιλιάς λύκος σε σκληρόδετη έκδοση), η μεστή διασκευή Τομ Σόγερ ή το μεγαλύτερο παιδικό δωμάτιο του κόσμου του Αντώνη Παπαθεοδούλου, το χιουμοριστικό και παιγνιώδες Η γιαγιά μας η καλή έχει ζώαααργκ του Θοδωρή Τσεκούρα, το καλογραμμένο Στον πλανήτη Κόκκινο μια φορά της Τζένης Κουτσοδημητροπούλου για τις προκαταλήψεις και τις κλειστοφοβικές κοινωνίες που κοιτάζουν εχθρικά κάθετί διαφορετικό, το τρυφερό και λυρικό Ένα ποτάμι μέσα μου της Μαρίας Ρουσάκη για την άρση των περιορισμών εξωτερίκευσης των συναισθημάτων, τα παραμυθένια και αλληγορικά Οι Ψηλοκάραβοι της Γεωργίας Γαλανοπούλου και το Όλα στην ώρα τους της Κικής Δημητριάδου (έρχονται στο ELNIPLEX) και Η καρδιά του βασιλιά της Μαριβίτας Γραμματικάκη, τρίτο βιβλίο της σειράς Οι περιπέτειες του Ασηλάμπα Ντελασί με ήρωα τον καλόψυχο γίγαντα Ασηλάμπα.

Η Λότη Πέτροβιτς Ανδρουτσοπούλου μας χάρισε μέσα στο έτος το τρυφερό και άμεσο αφηγηματικά παραμύθι Αγάπη από σύννεφο και τις Νύχτες Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς που επανακυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Σαϊτη με νέα εικονογράφηση από τη Μάρια Μπαχά ενώ από τις ίδιες εκδόσεις κυκλοφόρησαν και τα ιδιαιτέρως προσεγμένα Παραμύθια της Ίμβρου, με παραμύθια και μύθους που συγκέντρωσε η Εύη Τσιτιρίδου-Χριστοφορίδου (συνέντευξη εδώ). Η ίδια υπογράφει και το πολύ ενδιαφέρον Ένα γράμμα για τον αρχηγό όπου ανιχνεύει με επιτυχία τα εγωκεντρικά/αρχηγικά παιδιά. Θρύλους και μύθους ενός άλλου νησιού θα συναντήσουμε και στο ονειρικό Αστυπάλαια με λένε της Φωτεινής Κωνσταντοπούλου (που υπογράφει και το Μια ζαχαρένια συνταγή). Αξίζει να βιώσουμε το βαθύτερο νόημα των γιορτών και του Πάσχα ειδικότερα μέσα από την τρυφερή ιστορία Πού πήγε το Πάσχα; του Βαγγέλη Ηλιόπουλου.

Αξιοσημείωτο Το πιο τρελό τριήμερο, βιβλίο στο οποίο βασίστηκε η νέα ενθουσιώδης θεατρική παράσταση της Κέλλυς Σταμουλάκη, ενώ με ενδιαφέρον διαβάσαμε Το δίλημμα του Ερμή του Παντελή Καναράκη, το Αριθμοχώρα εναντίον Γραμματοχώρας της Γεωργίας Μουντζούρη, το Ο γίγαντας που εξαφάνισε τους αριθμούς της Χαράς Αγγελέτου και το Η ευχή του Νικόλα της Αναστασίας Ευσταθίου.

Σε μεγαλύτερη φόρμα ανταμώσαμε με κάποια εξόχως καλογραμμένα βιβλία όπως το δεξιοτεχνικό και κλασικό πια Ο Φωκίων δεν ήταν ελάφι του Μάνου Κοντολέων, που προβαίνει ξανά σε μια τολμηρή, ώριμη συνομιλία με ένα παλιό του βιβλίο, το Τελικά θα γράψουμε τεστ; της Ελένης Γεωργοστάθη και το Πώς μπορεί ένα Μπιπ να σου αλλάξει τη ζωή! της Δώρας Δόριζα.

Από τις πιο καλογραμμένες και πρωτότυπες σειρές μυστηρίου αυτή της Κλαίρης Καμπάνη Άλεξ και Πίκλας, Χρονομπερδέματα, τρυφερή όσο και ευφάνταστη ιστορία οικογενειακής ζωής το Καράβι στον ουρανό της Λίνας Μουσιώνη, θεατρικά ζωντανές και σπινθηροβόλες οι δύο περιπέτειες του Μικρού Κοπέρνικου Ο μικρός Κοπέρνικος και ο Πόλεμος των Άσπρων και Ο μικρός Κοπέρνικος και το Πάρκο των Δεινοσαύρων από τον Άγγελο Αγγέλου και την Έμη Σίνη (πρόσφατη συνέντευξη εδώ) και ιδιαιτέρως συγκινητικό και καλογραμμένο το Σερ Αμί, το περιστέρι του πολέμου του Βασίλη Παπαθεοδώρου, τρίτο βιβλίο της σειράς Απρόσμενοι φίλοι (εκδ. Καστανιώτη, book secret εδώ). Ένα όμορφο ταξίδι, μια γνήσια αλληγορία στην Ιθάκη του Καβάφη ο Παβ, ο φάλτσος τζίτζικας και η περιπέτεια με τα τυφλά μυρμήγκια του Φώτη Δούσου, μια άλλη Οδύσσεια στο επίπεδο των μικρών καθημερινών συμπεριφορών στο Εγώ ένας μικρός Οδυσσέας του Μηνά Μητσόπουλου, ενδιαφέρουσα σύλληψη και γραφή το Σας παρακαλώ, μην το διαβάσετε του Δημήτρη Μπογδάνου (έρχεται στο ELNIPLEX) και αύρα παλιού παραμυθιού από το λεπτοδουλεμένο Καλύτερα έτσι της Ρηνιώς Μίσσιου.

Για μεγαλύτερα παιδιά είχαμε την τύχη να διαβάσουμε και να ξεχωρίσουμε τα Φιλαράκια και  Ζήσε όπως ο Δον Κιχώτης του Μάνου Κοντολέων, όπου ο κορυφαίος λογοτέχνης έσμιξε τρία βιβλία του εις χάρτινη σάρκα μία στο πρώτο και διασκευάζει αιρετικά και αντισυμβατικά τον τρανό ήρωα του Θερβάντες στο δεύτερο. Έξοχα βιβλία από την εξαιρετική Άντρη Αντωνίου (συνέντευξή της εδώ) με το συγκινητικό και δύσκολο Πού πήγε το γέλιο σου, Ορσαλία; και το ενδιαφέρον και μυστηριώδες Εβδομηντάχρονη ετών 10 (book secret εδώ) και το τρυφερό, με γλυκόπικρο χιούμορ Ζωή Ανάποδα να ενθουσιάζουν με το ύφος γραφής και την προσέγγιση δύσκολων θεμάτων.

Ξεχωριστή θέση στην αναγνωστική καρδιά του 2018 κατέκτησαν ο γοητευτικός και ευφυής Αλλόκοσμος Επισκέπτης (έρχεται στο ELNIPLEX) του Σπύρου Γιαννακόπουλου, Ο παππούς, ο σούπερμαν και ένα κερασάκι, της Άννας Κουππάνου, το τρίτο βιβλίο της άρτιας σειράς των 4 ξεχωριστών ντετέκτιβ Τα πλαστά χαρτονομίσματα, του Δημήτρη Μαμαλούκα και Ο Τζάστιν Γκρέι και οι Φύλακες της Γης της Ελένης Ανδρεάδη, ενώ μας κέρδισαν οι Μαγικές ιστορίες από την άκρη της νύχτας του Φίλιππου Μανδηλαρά, Το πιο ακριβό όνειρο της Ιφιγένειας Μαστρογιάννη και Η ιστορία ενός νεαρού Gamer της Μαρούλας Κλιάφα.

ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥΣ

Μια κατηγορία με αρκετά σπουδαία βιβλία.

Η Ούρσουλα ταξιδεύει στη θάλασσα, του Κρις Ριντέλ είναι μια πολύ έξυπνη περιπέτεια, ένα ενδιαφέρον, μοντέρνο και ισορροπημένο μείγμα λογοτεχνίας μυστηρίου και κόμικ. Ξεκαρδιστικα Τα χειρότερα παιδιά του κόσμου του Ντέιβιντ Ουάλιαμς και ασύλληπτο Make A Wish story που διαλύει κάθε είδους στερεότυπα, μια μοναδική ιστορία φιλίας, συντροφικότητας και μαγείας Η συμμορία του Μεσονυκτίου του ίδιου σπουδαίου συγγραφέα.

Εξαίρετος και μυστηριώδης Ο Σέρλοκ Χολμς και το εξαφανισμένο διαμάντι του Σαμ Χερν, όπως και το Η Έμιλι Γ. και οι καταρράκτες της Ξεχασμένης Νήσου της Λιζ Κέσλερ, συναρπαστική και απολαυστικά γραμμένη Η ωραιότερη ιστορία που γράφτηκε ποτέ: Η Αλίκη στη χώρα της βαρεμάρας, των Έντουαρντ Μπέρι (διαβάστε συνέντευξη του Εντουάρντο Χάουρεγκι εδώ) και γνήσια συγκινητική και λεπτοδουλεμένη Η απίστευτη κούρσα της Φατίμα Μπραϊμι, του Γίργκεν Μπανσέρους (συνέντευξη του στο ELNIPLEX εδώ). Συγκίνηση και μαγικός ρεαλισμός από τον νεο-παραμυθά Ντέιβιντ Άλμοντ στο Η μικρή ιστορία του Αντζελίνο Μπράουν, αυτοβιογραφικοί στοχασμοί για να δεις πόσο μοιάζει η ζωή από τον ασύγκριτο Ρόαλντ Νταλ στο Αγόρι, ευαισθησία, σκληρότητα, χιούμορ, τρυφερότητα και με ένα τέλος που σπανίζει στο Σκύλος του Άντι Μάλιγκαν, επιστημονική φαντασία με συμβολισμούς στο Οι άπειρες ζωές της Μέιζι Ντέι του Κρίστοφερ Ετζ και καλοκαιρινά, ανάλαφρα, καλοφτιαγμένα Τα μυστήρια της Πένι Πέπερ- Κατάσκοποι στην άμμο της Ουλρίκε Ράιλανς.

Υπογραμμίζουμε τον συγκλονιστικό Μπανταουί, ένα παιδί από την έρημο του Μοχέντ Αλτράντ, ένα τρανό παράδειγμα πίστης, θέλησης, αφοσίωσης, προσπάθειας, αντίστασης στα παραδοτέο αποτελέσμα, το βραβευμένο αντιπολεμικό Ο Μόλσα στα ίχνη της ευτυχίας του Νταβίντ Σιρίσι, το Μετά τον πρώτο θάνατο του Ρόμπερτ Κορμιέρ, ένα από τα πιο αιρετικά Young Adults μυθιστορήματα που θα διαβάσετε ποτέ, την αριστουργηματική προϊστορική τοιχογραφία Ο πόλεμος της φωτιάς του Ζ.-Α. Ρονί Ενέ και το συναρπαστικό, ελπιδοφόρο cross over μυθιστόρημα Όλος ο κόσμος στα χέρια σου της Τζέννιφερ Νίβεν.

Εντός των συνόρων είχαμε επίσης μερικές πολύ αξιόλογες δουλειές. Η χρονιά ξεκίνησε με τη σειρά «Μικρές ιστορίες για τον κόσμο», των Εκδόσεων Καλειδοσκόπιο που μας χάρισε δύο εξαιρετικά βιβλία, το Στο ηφαίστειο της Χριστίνας Φραγκεσκάκη, το Η γυναίκα που κοιμάται της Εύης Γεροκώστα ενώ ακολούθησε λίγες εβδομάδες αργότερα το αιρετικό Το εγχειρίδιο ενός καλού κλόουν του Ηλία Κουνέλα.

Ξεχωρίσαμε το πολυαναμενόμενο τρίτο βιβλίο της έξοχης και βραβευμένης Λέσχης Αλλόκοτων Πλασμάτων Η δοκιμασία του Γιώργου Κ. Παναγιωτάκη, πολλή φαντασία και λεπτοδουλεμένοι παράλληλοι εαυτοί στο Τα χρονικά του Μπίλι Βαν Ντερ Μπιχλ-Το μαύρο μπαούλο (book secret εδώ) της Δέσποινας Μάντζαρη, συντριβή, ενοχές, αγωνία στο επίκαιρο, πρωτοπρόσωπο πολυαφηγηματικό Τη νύχτα που έσβησαν τ’ αστέρια του Βασίλη Παπαθεοδώρου, συγκίνηση και ιστορία στο Ο τελευταίος Έλληνας της Σμύρνης της Ελένης Δικαίου,

ΒΙΒΛΙΑ ΓΝΩΣΕΩΝ

Η κατηγορία βιβλίων με το μεγαλύτερο ποσοστό αξιόλογων εκδόσεων μέσα στο έτος.

Μια υποκατηγορία μόνη τους τα βιβλία για αξιόλογες γυναίκες που άλλαξαν τον κόσμο με τις ιδέες και τη ζωή τους, όπως ο δεύτερος τόμος από τις επιτυχημένες Ιστορίες της Καληνύχτας για Επαναστάτριες 2, οι Υπέροχες γυναίκες που άλλαξαν τον κόσμο της Κέιτ Πάνκχερστ, η ευρηματική έντυπη απονομή βραβείων σε Γυναίκες και άντρες που άλλαξαν τον κόσμο της Λίλυ Μάρρεϋ και η νέα σειρά των εκδόσεων Παπαδόπουλος Μικρά κορίτσια με μεγάλες ιδέες για σπουδαίες γυναίκες της ιστορίας, ξεκινώντας από τις Μαρί Κιουρί, Αγκάθα Κρίστι και Κοκό Σανέλ.

Έξοχα ήταν τα 4 βιβλία επιστήμης που εκτιμήσαμε δεόντως. Πρόκειται για θαυμάσιο, διαδραστικό Το βιβλίο αυτό πιστεύει ότι είσαι επιστήμονας από το Science Museum του Λονδίνου, που σέβεται το παιδί και το αντιμετωπίζει σαν αληθινό παρατηρητή της ζωής και των φαινομένων γύρω του, τον πραγματικό θησαυρό επίλυσης αποριών σε 10 κεφάλαια 100 βήματα για την επιστήμη- Γιατί πέτυχε; Πώς το ανακάλυψαν; που αποκαλύπτει με χαρακτηριστική σαφήνεια και ακρίβεια τις σημαντικότερες ανακαλύψεις της ανθρωπότητας και τα “διαστημικά” Βρισκόμαστε εδώ- Σημειώσεις για τη ζωή στον πλανήτη Γη, του Όλιβερ Τζέφερς (εντυπωσιακό και αληθινό), Προορισμός Πλανήτης Γη και Διάστημα (μεγάλου μεγέθους, εξαιρετική εικονογράφηση).

Απολαυστικό, μεστό και πολύτιμο το Ανακαλύπτω τα σπουδαιότερα έργα τέχνης των εκδόσεων Ψυχογιός, συναρπαστικό και υψηλής αισθητικής Η εποχή των δεινοσαύρων του Δρ. Στηβ Μπρουσάτ, υπερπλήρες και ατόφιος θησαυρός ο 100σέλιδος τόμος Ο Άτλαντας των μύθων, ασύγκριτο, χορταστικό και έξοχη έκδοση οι Μέλισσες του καταπληκτικού Πιοτρ Σόχα και εκπληκτική η πολυτροπική σειρά με ήχους των εκδ. Πατάκη με βιβλίο όπως το Η ορχήστρα διηγείται: τέσσερις εποχές σε μία μέρα.

Στα εγχώρια βιβλία, το βιβλίο γνώσης αντιμετωπίζεται λιγότερο εγκυκλοπαιδικά και διαδραστικά, με ιδιαίτερη έμφαση στο περιεχόμενο και τη λογοτεχνική του χροιά. Η Μαρία Αγγελίδου συνεχίζει την καθηλωτικής αφήγησης και υπέροχη μεταγραφή των ελληνικών μύθων στη σειρά Μυθολογικά Παραμύθια, όπως Ο κάπρος του Ερύμανθου και η Ελαφίνα της Κερύνειας της Μαρίας Αγγελίδου, ενώ μαζί με τον Αντώνη Παπαθεοδούλου και τον Χρήστο Κούρτογλου στην εικονογράφηση (εκδ. Ίκαρος) συνέχισαν τέσσερα χρόνια μετά τα δύο πρώτα βιβλία, τα περίφημα και βραβευμένα Καράβια τους με τα Καράβια που έπαιξαν με τη φωτιά και τα Καράβια που ταξίδεψαν την περιέργεια. Ο Αντώνης Παπαθεοδούλου μάλιστα, με την Ίριδα Σαμαρτζή, μας χάρισαν το τέλος του έτους ένα σύγχρονο, πολυτροπικό και διαδραστικό (σπάνιο για ελληνικό) βιβλίο γνώσης, Το μυστικό βιβλίο του μπλε κύκλου.

Ξεχωριστή υπόθεση στο βιβλίο γνώσεων αποτελεί το 2651 ημέρες δικτατορίας της Μαρίζας Ντεκάστρο που ισορροπεί μεταξύ βιβλίου γνώσεων, λευκώματος και ημερολογίου αναμνήσεων αυτήκοου/ζώντος μάρτυρα συνδυάζοντας την ιστορία, τη μνήμη και το βίωμα. Πλήθος πηγών, με μυθοπλαστική φρεσκάδα Το όνειρο του Ιωάννη της Έλσας Μυρογιάννη για τον κυβερνήτη Καποδίστρια και πολύ ενδιαφέρον, μακριά από τη σοβαροφάνεια των πολιτικών γδούπων η ιστορία του Χαρίλαου Τρικούπη στο Χαρίλαος; Τι όνομα είναι αυτό; της Κατερίνας Λαγού, ενώ πολύ ιδιαίτερα είναι τα δύο αρχαιολογικά παραμύθια της Εύης Παπαδοπούλου Το όνειρο του Νικία και της Μελίτης και Το ημερολόγιο των άστρων, πρωτότυπες ιστορίες, βασισµένες σε αληθινούς αρχαιολογικούς χώρους και ευρήµατα. Τις τελευταίες εβδομάδες, επίσης, κυκλοφόρησε το τέταρτο βιβλίο της σειράς Πράκτορες του Πλανήτη της Ελένης Ανδρεάδη με τίτλο Πιράνχας στη στεριά.

Στοχευμένο, περιεκτικό και χρήσιμο εγχειρίδιο το Βουτιά στον κόσμο του βιβλίου της Χρύσας Κουράκη και έτη φωτός μακριά από όλα τα ξεπερασμένα εκπαιδευτικά βιβλία που κυκλοφορούν στην αγορά Το πλεξικό της φανταστικής του δασκάλου Άγγελου Πατσιά (book secret εδώ)

ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ 0-3 ΕΤΩΝ

Μερικά από τα πιο όμορφα βιβλία απευθύνθηκαν στο απαιτητικό και ιδιαίτερο κοινό των μικρών παιδιών ως 3 περίπου ετών, όπως το Κρυφό μήνυμα γενεθλίων του μέγιστου μάστορα board -και όχι μόνο- books Έρικ Καρλ, το νέο χριστουγεννιάτικο βιβλίο των Τικ και Τέλα, Το χριστουγεννιάτικο δέντρο, της πετυχημένης σειράς του βραβευμένου Άξελ Σέφλερ (συνέντευξη στο ELNIPLEX εδώ) με τους ήρωες που έγιναν λούτρινα και τηλεοπτική σειρά, τα εξαίρετα Δέκα μικροί πειρατές και Δέκα μικρές πριγκίπισσες (Πατάκης), η σειρά βιβλίων με κινούμενες εικόνες που προωθούν την διάδραση Διαβάζω και διασκεδάζω (Μεταίχμιο), το Πού είναι ο κύριος σκύλος και Πού είναι η κυρία Ζέβρα; (Ίκαρος) καθώς και το ενδιαφέρον πασχαλινό Πού χαθήκαν τα αυγά; των Άνταμ και Σάρλοτ Γκίλεν.

Έξοχη νέα πρόταση η σειρά Λούνα της Λήδας Βαρβαρούση και της Ανιές Βερμπόβεν με το πρώτο βιβλίο Λούνα- Μου αρέσει πολύ να παίζω μπάλα! να κερδίζει τις εντυπώσεις, ενώ πολύ έξυπνη είναι και η σειρά Τρύπωσε στο παραμύθι με κλασικά παραμύθια σε εξαιρετική έκδοση.

ΓΙΑ… ΜΕΓΑΛΟΥΣ

Ξεχωρίσαμε μερικά εξαίρετα δείγματα της ξένης -κυρίως- λογοτεχνίας όπως το άρτιο, καθηλωτικό, ανατρεπτικό αστυνομικό μυθιστόρημα Επτά μείον ένα (book secret εδώ) του Άρνε Νταλ, το ατμοσφαιρικό, σκοτεινό Μάκβεθ του Τζο Νέσμπο, Το δέμα του Ζεμπάστιαν Φίτσεκ, το επικό, αριστοτεχνικό 4 3 2 1 του Πολ Όστερ, το αγωνιώδες αστυνομικό με φόντο το Σκοτεινό Βερολίνο του Χάραλντ Γκίλμπερς, Το παιδί της Φιόνα Μπάρτον, το εσωτερικό και σφιχτοδεμένο Η νόσος των εραστών του Κυριάκου Γιαλένιου, τις δύο Βιογραφίες μιας ιδιοφυίας του Walter Isaacson για τον Άλμπερτ Αινστάιν και τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι.

ΤΑ ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ELNIPLEX

Χιλιάδες επισκέπτες διάβασαν τα θεματικά άρθρα των συντακτών του ELNIPLEX που προσεκτικά διάλεγε τα καλύτερα βιβλία από κάθε θέμα (αν και το θέμα έχει τα προβλήματά του ως κριτήριο).

Άρθρα όπως τα 11 θαυμάσια βιβλία για να φανερώσεις σύγχρονες αξίες στα παιδιά (54 χιλιάδες + αναγνώσεις), βιβλία για τη διατροφή, για Άτομα με αναπηρία, για τα Δικαιώματα των Παιδιών, για τον σχολικό εκφοβισμό, για απώλεια και θάνατο, για τη μαγεία της Άνοιξης, για τον κόσμο της θάλασσας και του καλοκαιριού, με ηρωίδες κορίτσια, ο Μεγάλος Οδηγός Αγοράς: χριστουγεννιάτικα παιδικά βιβλία αλλά και όλα τα μεγάλα θεματικά μας άρθρα που θα βρείτε εδώ.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Σε μια χρονιά που γνωρίσαμε βιβλία όπως Το παιδικό βιβλίο που τα παιδιά λερώνουν για να το διαβάσουν, το Βραβευμένο παιδικό βιβλίο μάζεψε… 32.000 υπογραφές για την εικονογράφησή του, το παιδικό βιβλίο που γράφτηκε στη φυλακή, ένα άλλο που συμπεριλαμβάνει τον Χίτλερ στους κορυφαίους ηγέτες του κόσμου και εκείνο που φτιάχτηκε από φέτες τυριού…Σε μια χρονιά που γνωρίσαμε ανθρώπους όπως τον Νάνι, τον άνθρωπο που έκανε το σπίτι του μια βιβλιοθήκη για όλους χωρίς κανόνες, την 10χρονη Μάρλεϊ που πήγε κόντρα στα στερεότυπα των βιβλίων, τον Λουίς Σοριάνο που πηγαίνει βιβλία στα παιδιά με δυο γαϊδούρια και την Μία Όστιν που παράλυτη από το λαιμό και κάτω έγραψε ένα ολόκληρο βιβλίο με τα μάτια…

Σε μια χρονιά όπου χρειάστηκε να φτιαχτεί Ένα διαφορετικό βιβλίο δραστηριοτήτων για παιδιά οικογενειών μεταναστών, που είδαμε τι συμβαίνει στη μαγική βιβλιοθήκη Starfield της Σεούλ μέσα στο Mall αλλά και τη Βιβλιοθήκη του Μέλλοντος που εμπνεύστηκε η Σκοτσέζα Κέιτι Πάτερσον για τα 100 βιβλία που θα κυκλοφορήσουν σε ανθολογίες περιορισμένης έκδοσης, χρησιμοποιώντας χαρτί από τα χίλια δέντρα που φυτεύτηκαν κατά την έναρξη του σχεδίου στο δάσος Νορντμάρκα, στο Όσλο της Νορβηγίας και την ίδια στιγμή είδαμε τι συμβαίνει στη Μεγάλη Βρετανία όπου 127 δημόσιες βιβλιοθήκες έκλεισαν σε ένα χρόνο.

Σε μια χρονιά που η τεχνολογία έδωσε άλλη διάσταση στο βιβλίο αφού είδαμε… τους αδελφούς Γκριμμ να κυκλοφορούν νέο παραμύθι, μια μηχανή εσπρέσο που τυπώνει σε ελάχιστα λεπτά μέχρι και βιβλία 850 σελίδων on demand, που ιστορίες διανέμονται δωρεάν στο δρόμο με το πάτημα ενός κουμπιού και που ένας άνθρωπος κέρδισε ένα ολόκληρο βιβλιοπωλείο σε κλήρωση…

… ίσως να μη γίνουμε ποτέ Ισλανδοί που μαγικά χαρίζουν βιβλία ο ένας στον άλλον την παραμονή των Χριστουγέννων (και γιατί να γίνουμε άλλωστε;) αλλά την αγάπη για το βιβλίο πρέπει να παραδεχτούμε ότι δεν την έχουμε ως λαός και πρέπει αυτό να το δούμε πλέον πολύ σοβαρά.

Ραντεβού του χρόνου, με περισσότερα καλά βιβλία και κυρίως με αύξηση των ανθρώπων που θα τα διαβάζουν.