Ίδε ένας Μόμπι Ντικ του 21ου αιώνα, ανάποδος και πιο εσωτερικά βαθύς.
Ιδε ο άνθρωπος: δυσώδης, μέθυσος και βάναυσος.
Χένρι Ντραξ, ο ζωώδης φαλαινοθήρας.
Γραπώνει τον κόσμο σαν σκύλος που δαγκώνει κόκαλο – τίποτα δεν είναι ασαφές γι’ αυτόν, τίποτα δε διαφεύγει από τις άγριες και δυσοίωνες ορέξεις του. Αυτό που ήταν ο μικρός νέγρος έχει πλέον εξαφανιστεί, έχει χαθεί εντελώς, και κάτι άλλο, τελείως διαφορετικό έχει παρουσιαστεί στη θέση του. Η αυλή έχει γίνει ένας τόπος μοχθηρής μαγείας, μεταμορφώσεων βουτηγμένων στο αίμα, και ο Χένρι Ντραξ είναι ο άγριος, ανόσιος σχεδιαστής της.
«Ονομάζομαι Χένρι Ντραξ», εξηγεί ο άντρας, όσο πιο μαλακά μπορεί. «Είμαι φαλαινοθήρας. Φεύγω τα χαράματα με το “Volunteer”».
Το αγόρι κουνάει το κεφάλι αδιάφορα, λες κι όλα αυτά είναι πληροφορίες που τις έχει ξανακούσει από καιρό. Τα μαλλιά του έχουν μυρωδιά κλεισούρας και είναι θαμπά, αλλά το δέρμα του είναι υπερφυσικά καθαρό. Αστράφτει στο θολό φεγγαρόφωτο σαν ένα κομμάτι λουστραρισμένο τικ.7 Το αγόρι δεν έχει παπούτσια και τα πέλματα των ποδιών του είναι μαυρισμένα και ροζιασμένα από την επαφή με το οδόστρωμα. Ο Ντραξ νιώθει την παρόρμηση να το αγγίξει στο μάγουλο ίσως, ή στην άκρη του ώμου. Θα ήταν ένα σινιάλο, σκέφτεται, ένας τρόπος να αρχίσει.
Πάτρικ Σάμνερ, ο Ιρλανδός στρατιωτικός χειρουργός µε το χτυπημένο πόδι από μουσκέτο Ινδού στρατιώτη. Δίχως χρήματα πια και με πληγωμένη και τη φήμη του, σχεδιάζει να εξαφανιστεί εν πλω, να σκιτσάρει φάλαινες με κάρβουνο, να κρατά ημερολόγιο, να διαβάζει Όμηρο εξασκώντας τα παραμελημένα ελληνικά του, να χορηγεί καθαρτικά κάπου κάπου κι όλα αυτά θα είναι ένα είδος διακοπών. Κι ίσως εμφανιστεί ξανά όταν θα έχει εξαγνιστεί από τους βόρειους παγετώνες και τη φαλαινοθηρία στον Αρκτικό κύκλο.
Ο Μπράουνλι, ύστερα από τριάντα χρόνια πηγαινέλα στο πρυμναίο κατάστρωμα, θεωρεί τον εαυτό του δίκαιο κριτή του ανθρώπινου χαρακτήρα. Αλλά αυτός ο καινούργιος τύπος, ο Σάμνερ· αυτός ο Ιρλανδός χειρουργός, που μόλις έφτασε από το ταραχώδες Παντζάμπ, είναι πραγματικά πολύπλοκη περίπτωση. Είναι κοντός, με φτενά χαρακτηριστικά και ύφος δυσάρεστα απορημένο· έχει μια ατυχή χωλότητα και μιλάει μια βάρβαρα παραποιημένη βαλτώδη εκδοχή της αγγλικής γλώσσας. Ωστόσο, παρά τα προφανή και ποικίλα μειονεκτήματά του, ο Μπράουνλι διαισθάνεται πως θα κάνει.
Το εμπόριο του λαδιού φάλαινας βρίσκεται στο τέλος του. Το πετρέλαιο, ο άνθρακας, το αέριο μπαίνουν πια στις συζητήσεις των ανθρώπων.
«Ήταν τρομερό όσο βάστηξε και εξαιρετικά επικερδές επίσης. Είχαμε είκοσι πέντε απίστευτα καλά χρόνια. Αλλά ο κόσμος αλλάζει· κι αυτό είναι ένα καινούργιο κεφάλαιο. Σκέψου το έτσι. Όχι το τέλος, αλλά η αρχή για κάτι καλύτερο. Εξάλλου, κανένας δε θέλει λάδι φάλαινας πια – όλα δουλεύουν με πετρέλαιο, αέριο και άνθρακα τώρα, το ξέρεις αυτό».
«Το πετρέλαιο δεν πρόκειται να κρατήσει», λέει ο Μπράουνλι. «Είναι απλώς μόδα. Και οι φάλαινες είναι ακόμα εκεί έξω – χρειάζεσαι μόνο έναν καπετάνιο με όσφρηση κι ένα πλήρωμα που να μπορεί να κάνει αυτό που του ζητάνε».
Το «Volunteer» αποπλέει από το Γιόρκσερ για να φορτώσει το κυρίως αμπάρι του με λάδι φάλαινας. Ωστόσο, όλοι συμμετέχουν ακούσια στο ευρύτερο σχέδια να βυθιστούν τα πλοία του Τζέικομπ Μπάξτερ ώστε να εισπραχθούν τα ασφάλιστρα.
Αυτός ο άσπλαχνος μπάσταρδος, αυτός διάλεξε ετούτο το ηλίθιο πλήρωμα, έβαλε μπροστά όλο αυτό το αφύσικο σχέδιο, αυτός είναι υπεύθυνος για τις ολέθριες συνέπειες, όχι εγώ.
«Ο ένοχος θα γυρίσει αλυσοδεμένος στην Αγγλία και θα κρεμαστεί», λέει ο Μπράουνλι, ελέγχοντας τα πρόσωπα με τα ανέκφραστα μάτια και τις νευρικές συσπάσεις. «Σας το υπόσχομαι αυτό».
Οι φαλαινοθήρες μπαίνουν στον Αρκτικό την τελευταία εβδοµάδα του Ιουνίου.
… και την πρώτη ημέρα, λίγο πριν φέξει, ο Μπλακ χτυπάει την πρώτη τους φάλαινα. Ο Σάμνερ, που τον ξεσηκώνουν από τον ύπνο του οι ήχοι από φωνές και μπότες που σφυροκοπούν το κατάστρωμα, ακολουθεί την πρόοδο του κυνηγιού ψηλά από το παρατηρητήριο. Βλέπει το πρώτο σίδερο να μπήγεται και την πληγωμένη φάλαινα να καταδύεται. Είκοσι λεπτά αργότερα, τη βλέπει να ανεβαίνει πάλι, πιο κοντά στο πλοίο αλλά σχεδόν ένα μίλι από εκεί που καταδύθηκε αρχικά. Το καμάκι του Μπλακ, είναι σε θέση να δει με το μονοκιάλι, κρέμεται ακόμη από το φαρδύ πλευρό της, και το αίμα χύνεται ζωηρά από το μολυβί δέρμα της.
Σχεδόν ταυτόχρονα, μέσα σε ένα βαρέλι, βρίσκεται το στραγγαλισμένο και βιασμένο σώμα ενός μικρού µούτσου.
Το όνομά του είναι Τζόζεφ Χάνα. Είναι δεκατριών ετών, λεπτοκαμωμένος, με σκούρα μαλλιά, πλατύ χλωμό μέτωπο, και μελαγχολικά, βαθουλωμένα μάτια.
Φόνος. Τριάντα οκτώ άντρες και αγόρια σε ένα φαλαινοθηρικό. Όλοι κοιτούν όλους. Η καχυποψία στο ζενίθ. Ο καθένας μια ιστορία, μια οδύνη, μια άγνοια. Κι όταν το πλοίο συντρίβεται-αναμενόμενα και δρομολογημένα- στη δύναμη της φύσης, τότε ο άνθρωπος ως είδος και έννοια, αναδιατάσσεται και αναπλάθεται απέναντι στα κτήνη της φύσης που δεν έχουν και πολύ διαφορετικά κριτήρια από πολλούς ανθρώπους.
Ο Χένρι Ντραξ, ικανός για όλα. Το σκληρός είναι επιεικές για δαύτον. Δύσοσμος, αδίστακτος, μια ενέδρα ψυχής στο σύνολό του. Απέναντί του ο Πάτρικ Σάμνερ, ο γιατρός του πλοίου. Εκείνος που τα έχει χάσει όλα και τίποτα δεν λογαριάζει να χάσει πια. Η αναμέτρησή τους υπερβαίνει τα σχήματα καλό-κακό, δημιουργεί άλλους συσχετισμούς και ισορροπίες, είναι παραπάνω από σκληρή, παραπάνω από ανελέητη. Μια μάχη η ανθρώπινη φύση ψυχαναλύεται, απεκδύεται το χιτώνα του καλού, φανερώνεται σε όλα της τα σχήματα.
Και πλάι σε αυτήν την ανθρώπινη αποκάλυψη, η φύση και η ψυχρή συμπεριφορά της, παίζει το δικό της ρόλο δημιουργώντας ένα σκηνικό νέας διαμάχης: φύση-άνθρωπος. Στο δυναμισμό της ανίκητης φύσης, τι θα αντιπαρατάξει το αδύναμο δίποδο θηλαστικό που ήδη πνέει τα λοίσθια;
Ο Ίαν ΜακΓκουάιρ, με ένα καλπάζον αίσθημα καταδίωξης και ένα ακατάπαυστο λαχάνιασμα δυναμικής σύγκρουσης, δημιουργεί ένα απίστευτο ανασκάλεμα της ανθρώπινης φύσης την οποία σαν λογοτέχνης Φρόυντ έχει μελετήσει στα πιο λεπτομερή του ελάσματα. Ουσιαστικά, μέσα από μια σκληρή, γεμάτη βία και αγριότητα, περιπέτεια, ο ΜακΓκουάιρ δημιουργεί έναν ύμνο στον άνθρωπο, εκπρόσωποι του οποίου ορθώνουν το μπόι της ανθρωπότητας ακόμα και στις πιο εχθρικές για αυτό συνθήκες.
Ψηφίστηκε από τους New York Times ανάμεσα στα 10 καλύτερα βιβλία για το 2016.
Υποψήφιο για το βραβείο Booker 2016.
 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Σκοτεινός Αρκτικός |
| Συγγραφέας: | Ian McGuire |
| Μετάφραση: | Γιώργος Μπλάνας |
| Εκδόσεις: | Ψυχογιός, Απρίλιος 2017 |
| Σχεδιασμός εξωφύλλου: | Leo Nickolls |
| Επιμέλεια-Διόρθωση κειμένου: | Γιώργος Τσίρης |
| Σελίδες: | 376 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 21 |
| ISBN: | 978-618-01-2008-0 |
