Βραβεύτηκε με το Global Teacher Prize 2019 ως μια από τις 50 καλύτερες εκπαιδευτικούς στον κόσμο. Εμπνεύστρια, δημιουργός και ηγέτιδα καινοτομιών στο χώρο της εκπαίδευσης. Πρώτα βραβεία και διακρίσεις σε Πανευρωπαϊκούς και Διεθνείς διαγωνισμούς. Διεθνή Ανθρωπιστικά Βραβεία και 3 Βραβεία Ειρήνης από Διεθνείς Οργανισμούς. Πρέσβειρα Παιδείας της Ελλάδας του Ιδρύματος Varkey. Πάνω από 20 βραβεία κοσμούν την πορεία της. Πάνω απ’ όλα μαθαίνει φυσική σε παιδιά δημοτικού με πρωτότυπους, παιγνιώδεις τρόπους, διδάσκοντας έννοιες φυσικής μέσα από την τέχνη, τη ζωγραφική, το κολάζ και το θεατρικό παιχνίδι. Ενσωματώνει στη διδασκαλία τη χρήση της τεχνολογίας και χρησιμοποιεί ψηφιακά εργαλεία για να δημιουργήσει εκπαιδευτικά βίντεο μαζί με τους μαθητές της που να απευθύνονται στο ευρύ κοινό.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε από την Ελληνοεκδοτική/@ellinoekdotiki το πρώτο της βιβλίο με τίτλο “Πλανητικές συνεντεύξεις”. Αγάπη, πάθος για καινοτομία και ανασύνθεση, όραμα για μια νέα εποχή μάθησης και εκπαίδευσης.
Το #ELNIPLEX έχει τη χαρά και την τιμή να φιλοξενεί τη Ράνια Λάμπου σε μια #Συνέντευξη για τη δράση της, τη χρήση της τεχνολογίας στην εκπαίδευση, την ψυχική υγεία των παιδιών εν καιρώ πανδημίας και μερικές… πλανητικές συνεντεύξεις που πήρε η ίδια!
Επιμέλεια: Δώρα Πουρή
Ράνια Λάμπου, ένα πρόσωπο με πολλούς τίτλους και Διεθνείς διακρίσεις και βραβεύσεις που ξεχώρισε και συγκαταλέγεται στις 50 καλύτερους εκπαιδευτικούς του κόσμου με το Global Teacher Prize (Varkey Foundation) για τις δράσεις της στη Φυσική και το STE(A)M(2019). Αν σας ζητούσα να μας συστηθείτε ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν τον χαρακτήρα σας και σας ώθησαν να ξεχωρίσετε σαν άνθρωπος πρώτα αλλά και σαν εκπαιδευτικός;
Αυτό που με χαρακτηρίζει πάνω από όλα είναι η αγάπη μου για την εκπαίδευση και τους μαθητές μου. Για να δουλέψω πάνω σε ένα πρότζεκτ, δεν υπολογίζω ούτε χρήματα ούτε κόπο, αν πρόκειται το αποτέλεσμα να με δικαιώσει και να προωθήσει το όραμά μου για την εκπαίδευση.
Όταν με ενθουσιάσει μια εργασία, γίνομαι ακούραστη και παίρνω ενέργεια από τη σκέψη ότι πολλά παιδιά θα ωφεληθούν από την εργασία μου.
Θα ήθελα οι άνθρωποι να με θυμούνται για την πρωτοτυπία των πρότζεκτ μου και για το γεγονός ότι έκανα τις πιο δύσκολες έννοιες της επιστήμης πολύ προσιτές στο ευρύ κοινό και κυρίως στις μικρές ηλικίες. Γι’ αυτό το λόγο έγραψα το βιβλίο μου «Πλανητικές Συνεντεύξεις», όπου με απλό, χιουμοριστικό και πρωτότυπο τρόπο παρουσιάζονται πληροφορίες για το ηλιακό σύστημα. Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε παιδιά από 5 ετών και πάνω.
Θα μπορούσατε να μας περιγράψετε με λίγα λόγια τις αναμνήσεις σας από το σχολείο ως μαθήτρια; Είχατε κάποιον δάσκαλο να σας εμπνεύσει, να αποτελέσει πρότυπο για σας;
Έχω πολύ ωραίες αναμνήσεις από τα χρόνια του σχολείου και είχα την τύχη να βρεθώ σε ένα περιβάλλον που ενθάρρυνε τη δημιουργικότητά μου και την κριτική μου σκέψη. Όλοι οι δάσκαλοι με ενέπνευσαν, ο καθένας με το δικό του τρόπο, αλλά πιο πολύ με ενέπνευσε η φυσικός μου στο Λύκειο, που με έμαθε να βλέπω με άλλα μάτια τον κόσμο που με περιβάλλει και να θαυμάζω το σύμπαν μέσα στο οποίο ζούμε. Υποσχέθηκα στον εαυτό μου να κάνω κι εγώ κάτι ανάλογο στους μαθητές μου.
Ποια χαρακτηριστικά πιστεύετε πως πρέπει να συνδυάζει ένας εκπαιδευτικός σήμερα, για να μπορεί να εμπνεύσει τους μαθητές του; Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του δασκάλου σήμερα;
Ένας εκπαιδευτικός πρέπει να συνδυάζει την αγάπη για την επιστήμη και την αγάπη για τους μαθητές του. Πρέπει να έχει πολλές γνώσεις, αλλά να μην παριστάνει την αυθεντία. Στόχος του δεν είναι να μεταφέρει πληροφορίες στους μαθητές του, αλλά να τους μάθει πώς να μαθαίνουν και πώς να σκέφτονται.
Σήμερα ο ρόλος του δασκάλου είναι ίσως πιο σημαντικός από ό,τι στο παρελθόν. Ο δάσκαλος μπορεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τους σημερινούς νέους που κατακλύζονται από πληθώρα πληροφοριών και επιρροών και φαίνονται μερικές φορές αδύναμοι να αποφασίσουν ποιο δρόμο θα ακολουθήσουν.
Πώς θα περιγράφατε την πορεία της καριέρας σας μέχρι σήμερα; Τι σημαίνουν τα βραβεία για σας;
Είμαι ευγνώμων για την πορεία που έχει ακολουθήσει η καριέρα μου μέχρι σήμερα. Νιώθω ότι εξελίσσομαι καθημερινά με τη βοήθεια των μαθητών μου και την ανταλλαγή ιδεών ανάμεσα σε μένα και τους συναδέλφους μου.
Τα βραβεία σημαίνουν αναγνώριση για τη δουλειά μου. Κάθε άνθρωπος χρειάζεται αναγνώριση και σε μένα αυτή δίνει κίνητρα να συνεχίσω την πορεία μου σαν εκπαιδευτικός με τις ίδιες υψηλές προσδοκίες από τον εαυτό μου.
Ένας εκπαιδευτικός πρέπει να συνδυάζει την αγάπη για την επιστήμη και την αγάπη για τους μαθητές του. Πρέπει να έχει πολλές γνώσεις, αλλά να μην παριστάνει την αυθεντία. Στόχος του δεν είναι να μεταφέρει πληροφορίες στους μαθητές του, αλλά να τους μάθει πώς να μαθαίνουν και πώς να σκέφτονται.
Η εκπαίδευση βασίζεται όλο και περισσότερο στην τεχνολογία. Ποια τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα για την εξ αποστάσεως μάθηση;
Η εξ αποστάσεως μάθηση είναι ένα είδος αναγκαίου κακού στην κρίσιμη εποχή που ζούμε. Έχει πολλά μειονεκτήματα, όπως η έλλειψη δυνατότητας αμέσου feedback από το δάσκαλο ειδικά στις γραπτές εργασίες, η αποστασιοποιημένη μορφή επίδρασης του δασκάλου στους μαθητές, οι περιορισμοί που τίθενται από το ίδιο το διαδίκτυο και ο κίνδυνος παραβίασης των προσωπικών δεδομένων των παιδιών.
Τα πλεονεκτήματα που μας δίνει η εξ αποστάσεως διδασκαλία είναι η εύκολη πρόσβαση που μπορεί να έχει ένας μαθητής στο μάθημα με τη χρήση ενός κοινού υπολογιστή και το γεγονός ότι, λόγω της ιδιαιτερότητάς της, η εξ αποστάσεως διδασκαλία ωθεί τον δάσκαλο να βρει πιο ενδιαφέροντες τρόπους διδασκαλίας, ώστε να προσελκύσει την προσοχή των μαθητών που βρίσκονται σε απόσταση.
Μπορεί η εξ αποστάσεως εκπαίδευση να αντικαταστήσει την διαλεκτική σχέση δασκάλου μαθητή;
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι ένα μέσο που χρησιμοποιείται σε δύσκολους καιρούς. Μέσω της εξ αποστάσεως διδασκαλίας η διαλεκτική σχέση δασκάλου και μαθητή δεν είναι αδύνατη, αλλά γίνεται δύσκολη. Μερικές φορές όμως παύει να υπάρχει όταν ο μαθητής δεν έχει ούτε τις γνώσεις ούτε τον εξοπλισμό, ώστε να συνδεθεί με το διαδίκτυο.
Πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία υπέρ της εκπαιδευτικής διαδικασίας;
Η τεχνολογία μας βοηθάει να αποκτήσουμε πρόσβαση σε περισσοτέρους μαθητές και καταργεί τις αποστάσεις. Καταργεί επίσης τους χρονικούς περιορισμούς, επειδή μια εκπαιδευτική συνέδρια μπορεί να αποθηκευτεί και να αναπαραχθεί σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή.
Επίσης η τεχνολογία είναι ελκυστική για τους μαθητές και βοηθάει εμάς τους δάσκαλους να παρουσιάσουμε το υλικό μας με τρόπο απλό και ενδιαφέροντα. Γενικά, είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο στα χέρια μας.
Πότε μπήκε η συγγραφή στη ζωή σας και ποια ήταν η κινητήριος δύναμη που σας ώθησε να γράψετε το πρώτο σας βιβλίο;
Η συγγραφή μπήκε στη ζωή μου στα πλαίσια της προσπάθειάς μου να προσεγγίσω όλο και περισσότερα παιδιά πέρα από τον κύκλο των μαθητών μου. Έχω ήδη εκπονήσει μια σειρά μαθημάτων αστρονομίας προορισμένη για τα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης και σκέφτηκα ότι το επόμενο βήμα είναι το μάθημα να γίνει λογοτεχνία και ψυχαγωγία.
Μιλήστε μας για το βιβλίο σας “Πλανητικές συνεντεύξεις”; Πώς συνδυάζεται η επιστημονική γνώση με τη λογοτεχνία;
Θα σας πω λίγα λόγια για το θέμα του βιβλίου:
Κάτι γίνεται στο Ηλιακό σύστημα! Οι πλανήτες, ένας ένας με τη σειρά, αφήνουν τη θέση που είχαν εκεί ψηλά, στον ουρανό, και κατεβαίνουν στη Γη, για να εμφανιστούν στην τηλεόραση. Ένας νέος δημοσιογράφος με λαμπρό μέλλον τούς προσκαλεί έναν έναν, και εκείνοι ανταποκρίνονται. Οι συνεντεύξεις και οι εκπομπές που μεταδίδονται από την τηλεόραση είναι πρωτοφανείς και πρωτόγνωρες! Ο πληθυσμός της Γης ζει μια μοναδική εμπειρία! Οι πλανήτες αποκαλύπτουν την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα τους. Η συνέχεια στην «οθόνη» σας…
Το βιβλίο μου… αποδίδει στους πλανήτες έναν χαρακτήρα και μια προσωπικότητα. Οι πλανήτες, στην προσπάθειά τους να αποκαλύψουν τα μυστικά τους, δημιουργούν ευτράπελους διάλογους με τον δημοσιογράφο, ο οποίος είναι σαστισμένος μπροστά στην πρωτόγνωρη και ανεπανάληπτη εμπειρία που βιώνει.
Υπάρχουν πολλές ατάκες στους διάλογους του βιβλίου μου που δεν ξεχνιούνται εύκολα. Με αυτόν τον τρόπο δεν ξεχνιούνται και οι πληροφορίες που περιέχουν. Γενικά η πρόθεσή μου ήταν να συνδυάσω την λογοτεχνία και την επιστήμη, αποδίδοντας τις αυστηρά επιστημονικές γνώσεις με έναν παιχνιδιάρικο και ευφάνταστο τρόπο. Η γνώση ήταν το έναυσμα για την άσκηση της λογοτεχνικής φαντασίας.
Ποια είναι τα άμεσα σχέδιά σας για το μέλλον, ομιλίες, σεμινάρια, εκδηλώσεις; Άραγε θα υπάρχει συνέχεια στη συγγραφή βιβλίων;
Γενικά είμαι ενεργή εκπαιδευτικός και σκοπεύω να είμαι ενεργή για πολλά χρόνια. Ακόμα και στην περίοδο της καραντίνας συμμετείχα ως προσκεκλημένη ομιλήτρια σε πολλά Διεθνή διαδικτυακά συνέδρια, σεμινάρια, τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές.
Σκοπεύω να συνεχίσω την συγγραφή επιστημονικών βιβλίων για παιδιά και εύχομαι να μου έρχονται στο μέλλον όλο και καλύτερες εμπνεύσεις.
Στο περιοδικό K-12 Digest, σ’ ένα ειδικό τεύχος για το COVID-19, που συγκεντρώνει άρθρα από ειδικούς απ’ όλο τον κόσμο για την πανδημία, έχει δημοσιευτεί ένα πολύ κατατοπιστικό άρθρο σας για την “Διδασκαλία στην εποχή του κορονοϊού: Μια νευροεπιστημονική προσέγγιση”. Πως μπορεί η πανδημία να επηρεάσει την ψυχική υγεία των παιδιών και ποιος ο αντίκτυπος στην καθημερινότητά τους και τον τρόπο σκέψης τους; Έχετε να κάνετε κάποιες προτάσεις σε γονείς και εκπαιδευτικούς;
Η πανδημία, όπως και κάθε κατάσταση κρίσης, προκαλεί φόβο και αυτός ο φόβος είναι εντονότερος στα παιδιά. Το συναίσθημα αυτό είναι αρνητικό και αντιπαραγωγικό. Σαμποτάρει τη διαδικασία της μάθησης που απαιτεί ηρεμία και διαύγεια. Η επιστημονική έρευνα απέδειξε ότι η πανδημία προκάλεσε πολλά ψυχολογικά προβλήματα στα παιδιά και επηρέασε αρνητικά την καθημερινότητά τους.
Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει με το παράδειγμά τους να διδάξουν στα παιδιά την ψυχραιμία και την αισιοδοξία. Θα πρέπει επίσης να τα ενθαρρύνουν να μιλούν για τα συναισθήματά τους και να μοιράζονται τις ιστορίες τους. Η έκφραση και η λογική επεξεργασία μειώνει την ένταση των αρνητικών συναισθημάτων.
Έτσι δίνεται στον άνθρωπο η απαιτούμενη αποστασιοποίηση για να προχωρήσει πέρα από τις τραυματικές εμπειρίες του και να μην εγκλωβίζεται σε ένα επώδυνο παρελθόν και σε μια εκδοχή του εαυτού του που πρέπει να ξεπεράσει.
Μια ευχή για την ανθρωπότητα και τις δύσκολες μέρες που ζούμε…
Εύχομαι όλες οι δύσκολες στιγμές που περνάμε να δώσουν μια εξαιρετική ευκαιρία σε όλους τους ανθρώπους, ώστε να εξελιχθούν και να βελτιώσουν τη ζωή τους. Επίσης εύχομαι όλοι οι άνθρωποι να αξιοποιήσουν αυτή την ευκαιρία με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
