Γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου και σπούδασε Παιδαγωγικά. Συνέχισε τις µεταπτυχιακές της σπουδές στο Strathclyde University της Γλασκώβης, όπου εξειδικεύτηκε στην παιδαγωγική προσέγγιση Ιστοριογραµµή (Storyline). Εργάστηκε για 16 χρόνια στην πρωτοβάθµια εκπαίδευση ως νηπιαγωγός και από το 2017 είναι µέλος του διδακτικού προσωπικού του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας, του οποίου είναι διδάκτωρ και υποψήφια µεταδιδάκτωρ.
Αρθρογραφεί σε διεθνή και ελληνικά επιστηµονικά περιοδικά και δραστηριοποιείται εδώ και χρόνια στην επιµόρφωση εκπαιδευτικών. Συµµετέχει στο διεθνές δίκτυο Storyline, του οποίου είναι εκπρόσωπος στην Ελλάδα. Είναι επίσης επιστηµονική υπεύθυνη και διδάσκουσα σε πρόγραµµα του ΚΕ∆ΙΒΙΜ του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας, που εκπαιδεύει και πιστοποιεί στην Ιστοριογραµµή.
Η Ιφιγένεια Ηλιοπούλου μας ξεναγεί στην Ιστοριογραμμή/Storyline σε #Συνέντευξη στο #ELNIPLEX.
Τι σε μάγεψε και αγκάλιασες την Ιστοριογραμμή; Εσύ έφερες την Ιστοριογραμμή στην Ελλάδα;
Πραγματικά με την Ιστοριογραμμή ή Storyline όπως είναι η διεθνής ονομασία – ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά. Όταν πήγα στη Γλασκώβη στο Πανεπιστήμιο Strathclyde για να συνεχίσω τις μεταπτυχιακές μου σπουδές δεν περίμενα ότι θα γνωρίσω μια τόσο ολοκληρωμένη παιδαγωγική προσέγγιση από τον ίδιο μάλιστα τον δημιουργό της, τον Steve Bell. Οι αρχές της, η διεπιστημονικότητά της, το γεγονός ότι βάζει τον μαθητή στο επίκεντρο, ότι έχει ως βασικό της εργαλείο την μυθοπλασία και τα παιδιά μπαίνουν σε ρόλους, ότι αφήνει χώρο να ακουστούν τα παιδιά, να συνδέσουν τη νέα γνώση με την δική τους ζωή, να δημιουργήσουν πρώτα το δικό τους μοντέλο πριν εξετάσουν το αληθινό, ήταν μόνο κάποια από τα στοιχεία της που με μάγεψαν.
Αποφάσισα να ασχοληθώ με αυτό τον τρόπο εργασίας στο πλαίσιο του Master και η έρευνά μου έγινε σε ελληνικό νηπιαγωγείο. Αφού εκπαίδευσα τη νηπιαγωγό στην Ιστοριογραμμή και σχεδιάσαμε το οργανόγραμμα- τον σκελετό του θέματος- την εφάρμοσε κι εγώ είχα τον ρόλο της παρατηρήτριας και κατέγραφα την εξέλιξη της ιστορίας που έφτιαχναν τα παιδιά, τη συμμετοχή τους στις ομάδες, την αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους και πολλά άλλα που αποτέλεσαν άξονες της έρευνάς μου. Έτσι έγινε η αρχή του ταξιδιού της Ιστοριογραμμής στην Ελλάδα και όπως φαίνεται συνεχίζει ως σήμερα να κερδίζει τους εκπαιδευτικούς και εκπαιδευτές.
Γιατί θα έλεγες ότι η Ιστοριογραμμή είναι ένα σύγχρονο εργαλείο;
Ναι, η Ιστοριογραμμή αποτελεί ένα σύγχρονο τρόπο εργασίας με τα παιδιά, που μπορεί να αποτελέσει ισχυρό εργαλείο στα χέρια οποιουδήποτε την αγαπήσει και αποφασίσει να την υιοθετήσει στην διδακτική του πράξη.
Είναι μία δημοκρατική προσέγγιση της γνώσης, της διδασκαλίας και της μάθησης, προσφέρεται για κάθε θέμα και γνωστικό αντικείμενο, είναι διαφοροποιημένη διδασκαλία, βασίζεται στην εργασία σε ομάδες, εγκολπώνει σύγχρονες μεθόδους και τεχνικές με τρόπο που έχει νόημα για τα παιδιά, ενιαιοποιεί το αναλυτικό πρόγραμμα με έναν δομημένο τρόπο, αντιμετωπίζει τα παιδιά όχι ως άδεια σακιά που θα τα γεμίσει ο εκπαιδευτικός με γνώσεις αλλά ως οντότητες που έχουν ήδη γνώσεις και εμπειρίες και μπορούν να συμβάλλουν στη διαδικασία μάθησης και εξέλιξής τους.
Μπορείς να μας συνοψίσεις τις βασικές αρχές στις οποίες στηρίζεται;
Σύμφωνα με τον Creswell (1997) η Ιστοριογραμμή στηρίζεται σε 6 βασικές αρχές. Μία εξ αυτών είναι η αρχή της ιστορίας-μυθοπλασίας στην οποία ο εκπαιδευτικός βασίζεται για να διδάξει το αναλυτικό πρόγραμμα με έναν τρόπο που αντανακλά την αληθινή ζωή. Η ιστορία αυτή δημιουργείται από κοινού από τον εκπαιδευτικό και τους μαθητές. Δεν μπορεί να εξελιχθεί χωρίς την συμβολή και των δύο μερών.
Μια δεύτερη αρχή είναι η αρχή της προσμονής: Τα παιδιά ανυπομονούν να δουν τη συνέχεια της ιστορίας, της οποίας νιώθουν ότι είναι μέρος της. Με αυτό τον τρόπο η μάθηση συνεχώς εξελίσσεται, αφού τα παιδιά θέλουν να ξετυλίξουν το κουβάρι της ιστορίας που δημιουργούν τα ίδια.
Τρίτη αρχή είναι η αρχή της γραμμής, της κόκκινης κλωστής της ιστορίας, την οποία κρατά μεν ο εκπαιδευτικός, γεγονός που του προσφέρει ασφάλεια, αλλά επιδέχεται πολλές παρακάμψεις, που τα παιδιά θα προκαλέσουν, στοιχείο που τους δίνει την αίσθηση ότι αυτά ελέγχουν την ιστορία. Η αρχή αυτή αντανακλά ουσιαστικά τη συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών, που χαρακτηρίζεται από τον αμοιβαίο σεβασμό.
Η αρχή της εμπιστοσύνης του εκπαιδευτικού στα παιδιά αποτελεί μια ακόμη βασική αρχή της Ιστοριογραμμής. Ο εκπαιδευτικός αντιμετωπίζει τους/τις μαθητές/τριες ισότιμα και τους δίνει πολλές ευκαιρίες να εκφράσουν τις ιδέες, τις σκέψεις, τα βιώματα και τις ικανότητές τους.
Η αρχή της σύνδεσης της νέας γνώσης με τις ζωές των παιδιών δίνει νόημα στη μάθηση και ισχυρό κίνητρο στα παιδιά να μάθουν ό,τι ο εκπαιδευτικός επιδιώκει να μάθουν.
Τέλος, η Ιστοριογραμμή βασίζεται στην αρχή της δομής με τη μορφή επεισοδίων της ιστορίας: σκηνικό, χαρακτήρες, συμβάντα, αποκορύφωση, ανασκόπηση. Η δομή εξασφαλίζει ελευθερία στα παιδιά να εξωτερικεύσουν τις γνώσεις τους και τα βιώματά τους και να διαπιστώσουν τι δεν γνωρίζουν και θέλουν να μάθουν. Η δημιουργία του σκηνικού και των χαρακτήρων είναι μια ευκαιρία να οπτικοποιήσουν τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις τους πριν ανατρέξουν στον έλεγχο της επιστημονικής γνώσης μέσω έρευνας και μελέτης των πηγών.
Ποιους αφορά κατά κύριο λόγο; Ποιοι είναι αυτοί που θα επωφεληθούν από την εφαρμογή της;
Η Ιστοριογραμμή απευθύνεται σε όσους/ες δραστηριοποιούνται στον χώρο της εκπαίδευσης, είτε είναι στελέχη Εκπαίδευσης, είτε εκπαιδευτικοί στην τάξη, είτε σχεδιάζουν ή εφαρμόζουν εκπαιδευτικά προγράμματα για ενήλικες ή παιδιά όλων των ηλικιών.
Ουσιαστικά πρόκειται για έναν τρόπο σκέψης και προσέγγισης της γνώσης που μόνο ωφελεί όποιον τη γνωρίσει. Εξασφαλίζει στον εκπαιδευτικό ένα εργαλείο για να σχεδιάζει και να διδάσκει οποιοδήποτε θέμα χρειάζεται να σχεδιάσει και να διδάξει και συνάμα να νιώθει δημιουργικός, να νιώθει χαρά και ικανοποίηση ως μέρος κι αυτός της ιστορίας που συνδημιουργεί με τους μαθητές του.
Τι προσφέρει σε μία/έναν νηπιαγωγό και τι σε έναν/μία δάσκαλο/-α η Storyline;
Η Storyline/Ιστοριογραμμή προσφέρει ένα ευέλικτο, εύχρηστο, δημοκρατικό, δημιουργικό εργαλείο διδασκαλίας που καταφέρνει να κάνει την καθημερινή παιδαγωγική πρακτική πολύ ευχάριστη εκτός από αποτελεσματική.
Βοηθά τον νηπιαγωγό και τον δάσκαλο να ενιαιοποιήσουν το αναλυτικό πρόγραμμα και να διδάξουν μέσα από θέματα που έλκουν το ενδιαφέρον των μαθητών τους και τους εμπλέκουν ενεργά στη μάθησή τους, οπότε αυτά τα στοιχεία κάνουν τη νέα γνώση αξέχαστη για τους μαθητές.
Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μπορεί να συνδράμει εξίσου την προσπάθεια του/της εκπαιδευτικού;
Γνωρίζω από τους εκπαιδευτικούς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα την αγωνία τους και ίσως την αμφιβολία τους σχετικά με το αν μπορούν να εφαρμόσουν την Ιστοριογραμμή με μεγαλύτερα παιδιά Γυμνασίου και ιδιαίτερα Λυκείου λόγω έλλειψης χρόνου και εντατικοποίησης της μάθησης με κύριο στόχο την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Μόνοι τους δίνουν την απάντηση, αφότου ολοκληρώσουν το πρόγραμμα και σχεδιάσουν τη δική τους Ιστοριογραμμή για μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Κάποιοι από αυτούς την εφαρμόζουν παράλληλα με το πρόγραμμα με τη δική μας εποπτεία και καθοδήγηση, ώστε να νιώθουν ασφαλείς. Συνειδητοποιούν ότι κερδίζουν τους μαθητές τους, που σε αυτές τις ηλικίες είναι δύσκολο να τους κεντρίσεις το ενδιαφέρον. Χρειάζεται σίγουρα να καλλιεργηθεί η εμπιστοσύνη στην εργασία σε ομάδες, στις δυνατότητες των μαθητών και κυρίως να επιτρέψουν στους εαυτούς τους να τολμήσουν να την εφαρμόσουν, έστω και δειλά δειλά στην αρχή.
Ποιες είναι μέχρι τώρα οι δικές σου εντυπώσεις ως βασικής επιμορφώτριας από όλους τους κύκλους που έχεις υλοποιήσει;
Διαπιστώνω ότι χρειάζεται χρόνος και εξάσκηση ώστε οι εκπαιδευτικοί να σχεδιάζουν και να απευθύνουν ανοιχτές ερωτήσεις προς τους μαθητές τους και να είναι ανοιχτοί να δέχονται και μη αναμενόμενες απαντήσεις και να τις διαχειρίζονται προς όφελος της μάθησης.
Γίνομαι επίσης κοινωνός πολύ όμορφων συνεργασιών, συγκινητικών στιγμών ικανοποίησης, όταν στο τέλος του προγράμματος οι επιμορφούμενοι/ες παρουσιάζουν τις δικές τους Ιστοριογραμμές με θέματα της επιλογής τους και εκφράζουν το πώς βίωσαν την όλη διαδικασία εκπαίδευσης, σχεδιασμού και υλοποίησης.
Όσοι και όσες ολοκλήρωσαν επιτυχώς τον κύκλο της Ιστοριογραμμής ποια ανατροφοδότηση σου επέστρεψαν;
Η έως σήμερα ανατροφοδότηση που έχoυμε λάβει από τους επιμορφούμενους στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος που τρέχει στο ΚΕΔΙΒΙΜ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (περισσότερα όπως και τα σχόλια επιμορφούμενων υπάρχουν στο https://learning.uth.gr/storyline/) είναι πολύ ενθαρρυντική στο να συνεχίσουμε να εκπαιδεύουμε τους εκπαιδευτικούς στην Ιστοριογραμμή.
Δείχνουν ενθουσιασμένοι με τον τρόπο αυτό εργασίας, νιώθουν δημιουργικοί τόσο οι ίδιοι όσο και οι μαθητές τους. Το στοιχείο αυτό επισημαίνεται ιδιαίτερα καθώς και η χαρά που ένιωθαν τόσο κατά τον σχεδιασμό όσο και κατά την υλοποίηση της Ιστοριογραμμής τους.
Μιλούν για ένα εργαλείο δουλειάς που τους δίνει τη δυνατότητα να επιτύχουν τους μαθησιακούς τους στόχους, να διδάξουν τη διδακτέα ύλη που καλούνται να διδάξουν σε κάθε τάξη και ταυτόχρονα να μοιραστούν με τους μαθητές τους χαρά και ικανοποίηση.
Ιφιγένεια, αυτός/αυτή που θα παρακολουθήσει την Ιστοριογραμμή, σε τι θα ωφεληθεί;
Το κέρδος από την παρακολούθηση του εκπαιδευτικού προγράμματος για την Ιστοριογραμμή (https://learning.uth.gr/storyline/) είναι ότι οι επιμορφούμενοι στο τέλος της εκπαίδευσής τους θα έχουν κατακτήσει τις απαραίτητες θεωρητικές γνώσεις αλλά κυρίως θα έχουν βιώσει βήμα βήμα τι σημαίνει να σχεδιάζεις ένα θέμα με την Ιστοριογραμμή και να το εφαρμόζεις στην πράξη.
Επιπροσθέτως, σημαντικό είναι ότι οι επιμορφούμενοι θα έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν το θέμα που επιθυμούν, ανάλογα με την ειδικότητά τους, την ηλικία παιδιών στην οποία απευθύνονται και θα μπορούν να την εφαρμόσουν στις τάξεις τους – εάν έχουν τη δυνατότητα – με την δική μας εποπτεία και καθοδήγηση. Ακόμη, βλέπουν στην πράξη, όταν παρακολουθούν τις παρουσιάσεις των άλλων επιμορφούμενων, ότι η Ιστοριογραμμή προσφέρεται για τη διδασκαλία μιας μεγάλης ποικιλίας θεμάτων στο πλαίσιο όλων των γνωστικών αντικειμένων, εργαστηρίων δεξιοτήτων και καινοτόμων προγραμμάτων.
Έχεις και κάποιο βιβλίο, το οποίο βοηθά όσους θέλουν ως προς την Ιστοριογραμμή;
Έχω τη χαρά να συστήσω την Ιστοριογραμμή μέσα από ένα βιβλίο που εκδόθηκε το 2021 από τις εκδόσεις Πεδίο με τίτλο «Ιστοριογραμμή Sτoryline. Η παιδαγωγική προσέγγιση που μεταμορφώνει τη διδασκαλία. Παραδείγματα ανάπτυξης θεμάτων». Σε αυτό οι αναγνώστες μπορούν να εντρυφήσουν στην Ιστοριογραμμή τόσο σε θεωρητικό επίπεδο όσο κυρίως σε πρακτικό επίπεδο, εφόσον παρουσιάζονται κάποια θέματα που δούλεψα στο πλαίσιο της μεταπτυχιακής έρευνάς μου, της επιμόρφωσης εκπαιδευτικών και ακόμη στην τάξη μου με τους μαθητές μου.
Νομίζω έχεις και μια προσφορά προς τους αναγνώστες μας;
Το ΚΕΔΙΒΙΜ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας πάντα προσπαθεί να υιοθετεί μια εκπτωτική πολιτική και ο 5ος κύκλος προσφέρεται στην πολύ καλή τιμή των 400 ευρώ αν σκεφτείτε ότι είναι ένα πρόγραμμα με τουλάχιστον 10 σύγχρονες συναντήσεις, με καθηγητές Πανεπιστημίου και με προσωπική εποπτεία και καθοδήγηση των επιμορφούμενων.
Ιδιαίτερα για τους αναγνώστες και τις αναγνώστριες του ELNIPLEX το κόστος για το ετήσιο πρόγραμμα είναι 200 ευρώ με δυνατότητα 2 δόσεων. Πιστεύω ότι είναι μια πολύ δελεαστική προσφορά.
Σ’ ευχαριστώ πολύ!
Κι εγώ σε ευχαριστώ πολύ για την πολύ όμορφη συνέντευξη!
Info
Ο πέμπτος κύκλος του εξ αποστάσεως προγράμματος “Ιστοριογραμμή /STORYLINE για τη Διδασκαλία και η Εκπαιδευτική Αξιοποίηση του ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ και του ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ” ξεκινά με ασύγχρονη και σύγχρονη μορφή μαθημάτων τον Νοέμβρη 2022 στο ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
