Η Φρόσω Φωτεινάκη γράφει για το βιβλίο της Να σε κάνω μια αγκαλιά; που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα.
Η Αγκαλιά, το δεύτερο παιδικό βιβλίο που συγγράφω, είναι ένα βιβλίο για το οποίο καμαρώνω, μια ιστορία που συνηθίζω να τη χαρακτηρίζω «δώρο» σε γονείς, φροντιστές, εκπαιδευτικούς και φυσικά στα παιδιά. Η ιδέα για αυτό το βιβλίο ήρθε ξαφνικά, κάπως βίαια, μέσα από ένα περιστατικό που συνέβη στην κόρη μου όταν εκείνη φοιτούσε στο νηπιαγωγείο. Μια μέρα λοιπόν, όταν την παρέλαβα από το σχολείο, μου είπε πως της είχε συμβεί κάτι άσχημο, που ντρεπόταν να μοιραστεί. Λίγο αργότερα μέσα στην ημέρα μοιράστηκε μαζί μου πως ένας συμμαθητής της της κατέβασε το παντελόνι κι εκείνη ένιωσε εκτεθειμένη, ντροπιασμένη, μόνη. Το ίδιο βράδυ σκεφτόμουν πόσο μόνη και ανυπεράσπιστη είχε αισθανθεί η Ευτυχία, αλλά πόσο ακόμα πιο μόνο και ανυπεράσπιστο θα είχε αισθανθεί ένα άλλο παιδί που τελικά θα κρατούσε μέσα του αυτό που είχε συμβεί, νιώθοντας ντροπιασμένο, ίσως και ένοχο, για την παραβίαση που δέχθηκε. Και έτσι άρχισε να χτίζεται η ιστορία της Αντιγόνης, ενός κοριτσιού που μας μαθαίνει να λέμε «όχι», να βάζουμε τα όριά μας στα αγγίγματα των άλλων, να μη νιώθουμε ενοχή και να μιλάμε στους ενήλικες που εμπιστευόμαστε όταν κάτι μας στεναχωρεί.
Με όχημα την αγκαλιά, η ιστορία της Αντιγόνης μας ταξιδεύει σε διάφορα αγγίγματα που δεχόμαστε καθημερινά, αναδεικνύοντας το αναφαίρετο δικαίωμά μας να επιλέγουμε τα αγγίγματα και τις αγκαλιές μας, ένα δικαίωμα που η σημερινή γενιά γονέων δεν είχε γνωρίσει, καθώς η άρνηση της αγκαλιάς στον θείο και του φιλιού στη γιαγιά ενοχοποιούνταν και έφερνε μια σειρά από αρνητικούς χαρακτηρισμούς και ταμπέλες. Η ιστορία μου αυτή έρχεται να φωτίσει τα δικαιώματα των παιδιών και να προσφέρει εργαλεία οριοθέτησης αλλά και διάκρισης του ασφαλούς αγγίγματος από το άγγιγμα που δεν είναι ασφαλές, επανεκπαιδεύοντας ενήλικες και παιδιά σε μια νέα κουλτούρα συναίνεσης.
Η Αντιγόνη μάς μυεί και σε μια αγκαλιά που δυστυχώς κανείς δεν μας μαθαίνει, όσο σπουδαία και αν είναι. Σε μια αγκαλιά που στη θεραπεία διδάσκουμε, μεταγγίζουμε και επικοινωνούμε με συμπόνια και σεβασμό, την αγκαλιά στον εαυτό! «Μα γιατί οι γονείς δεν μαθαίνουμε στα παιδιά μας αυτή την αγκαλιά; Είναι τόσο σημαντική!», μου είπε πρόσφατα σε μια παρουσίαση του βιβλίου μια μητέρα. «Μα γιατί εμείς οι ίδιοι δεν έχουμε αγκαλιάσει τον εαυτό», της απήντησα. Ο γονεϊκός ρόλος, ένας ρόλος συνδεδεμένος με ενοχή, ματαιώσεις, άγχος και αγωνία, συχνά μας αποσυνδέει από τον εαυτό και την αυτοαγάπη. Δεν μας συμπονάμε, δεν μας συγχωρούμε και κατ’ επέκταση μεγαλώνουμε τα παιδιά μας με την ίδια αυστηρότητα, τον ίδιο φόβο να τα καταφέρνουν, τη μεγάλη αγωνία μη μείνουν πίσω! Τελικά όμως, ο βέβαιος τρόπος να μη μείνουν πίσω είναι να αγαπήσουν τον εαυτό, να τον βάζουν προτεραιότητα, να ακούνε το σώμα τους, να σέβονται την ψυχή τους. Και η ιστορία της Αντιγόνης αγγίζει όλα αυτά τα σημεία, δημιουργώντας ένα άνοιγμα επικοινωνίας ανάμεσα σε ενήλικες και παιδιά για ένα θέμα που συχνά οι ενήλικες δυσκολεύονται να προσεγγίσουν: το θέμα της αυτοδιάθεσης, της αυτοπροστασίας και της οριοθέτησης στις παραβιάσεις του σώματος αλλά και της ψυχής.
Τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από τον καθρέφτη των γονεϊκών ματιών, αντιλαμβάνονται τα όριά τους, τα δικαιώματά τους, τις επιλογές τους, μέσα από την παρατήρηση της συμπεριφοράς των γονιών και φυσικά μέσα από τον σεβασμό που οι ίδιοι δείχνουν στα παιδιά τους. Τα παιδιά θα μάθουν να θέτουν όρια για να προστατεύουν το σώμα και την ψυχή τους, εάν εμείς οι γονείς, οι φροντιστές τους αφήσουμε τον χώρο της αυτοδιάθεσης, της επιλογής, του δικαιώματος να λένε «όχι». Σκεφτείτε πόσο πιέζουμε τα παιδιά μας να φάνε όλο τους το φαγητό, να φορέσουν μια ακόμα μπλούζα, να είναι ευγενικά, χαμογελαστά και πόσα άλλα τους ζητάμε! Μα ήδη μέσα από αυτά τα παραδείγματα βλέπουμε τις παραβιάσεις του παιδιού, που μαθαίνει πως πρέπει να υπακούει και να λέει «ναι» για να είναι οι ενήλικες ικανοποιημένοι. Αλήθεια, πώς αυτό το παιδί θα μάθει να θέτει όρια στους άλλους; Οι άλλοι είμαστε εμείς, οι γονείς και οι φροντιστές του, και αν εμείς δεν του επιτρέψουμε να έχει και να τοποθετεί όρια, τότε δεν θα αισθανθεί δυνατό να το κάνει αργότερα στις επόμενες σχέσεις και επαφές του. Στην ιστορία αυτή πολύ συνειδητά επένδυσα στην αυτοαγάπη και στον αυτοσεβασμό σαν όχημα προστασίας απέναντι στο μη ασφαλές άγγιγμα, παρά στον φόβο για τους «κακούς άλλους» που τελικά φέρνει ακολούθως φοβίες αλλά και δυσκολίες σύνδεσης στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Η εμπειρία μου ως θεραπεύτρια εφήβων, ενηλίκων και οικογένειας είναι οδηγός στις ιστορίες που δημιουργώ αφού το όραμά μου είναι η βιβλιοθήκη κάθε παιδιού να περιλαμβάνει βιβλία που αγγίζουν και αφυπνίζουν την ψυχή του, βιβλία που εκπαιδεύουν τους ενήλικες δίπλα στο παιδί στη συναισθηματική σύνδεση, στην εξωστρέφεια, στο άνοιγμα επικοινωνίας, στο μοίρασμα. Πιστεύω αφάνταστα στη δύναμη της φωλιάς, αυτής της φωλιάς που χτίζουμε μαζί και μέσα σε αυτή αισθανόμαστε ασφάλεια, εμπιστοσύνη να είμαστε ο εαυτός μας! Τέτοια βιβλία θα συνεχίσω να γράφω, βιβλία Αγάπης και Αγκαλιάς, βιβλία που θα σκεπάζουν κάθε παιδί σαν μια μαλακή κουβέρτα τον χειμώνα, βιβλία που θα ενδυναμώνουν τον ενήλικα προσφέροντας εργαλεία που κανείς δεν έβαλε στην εργαλειοθήκη του.
Στον επίλογο αυτού του κειμένου, θέλω να ευχαριστήσω θερμά τη Φωτεινή Τίκκου, μια διεθνώς αναγνωρισμένη εικονογράφο, που από την πρώτη στιγμή αγκάλιασε το βιβλίο μου και το πλημμύρισε με χρώματα και εικόνες που καθηλώνουν τους αναγνώστες. Ευχαριστώ και τον υπέροχο Μάριο Μάζαρη για τον αριστουργηματικό του πρόλογο, μέρος του οποίου αφήνω εδώ, κλείνοντας:
Με μια αγκαλιά ερχόμαστε στο φως: ένας γιατρός που μας κρατάει στην αγκαλιά του, για λίγα μόνο δευτερόλεπτα.
Κι ύστερα μας δίνει στης μητέρας· μια αγκαλιά που ανοίγει και δεν κλείνει ποτέ. Από αγκαλιά σε αγκαλιά η ζωή μας θα κυλήσει. Γονείς, συγγενείς, ένα «Πρόσεχε μη σου πέσει!» κάθε τόσο, ένα «μην το σφίγγεις πολύ το παιδί!», μαθαίνουμε μεγαλώνοντας πως οι αγκαλιές έχουν αποχρώσεις, έχουν θερμοκρασία: η ψυχρή, η θερμή, αυτή που δίνεις όταν συναντάς κι αυτή όταν αποχωρίζεσαι…
Ένα παιδί θα πει μονάχα μία πως είναι η αγκαλιά. Κι είτε τη θες είτε όχι, εμείς και πάλι αγκαλιά θα τη βαφτίσουμε. Ίσως και να βιαζόμαστε, ίσως γιατί κι η αγκαλιά έχει ένα γιγάντιο ρολόι καταπιεί. Άλλες κρατούν πολύ και άλλες λίγο, άλλες τις θες αιώνιες κι άλλες δεν θες να σε αγγίξουν. Τα δευτερόλεπτα της αγκαλιάς θα καθορίσουν την απόλαυση ή και το στρες σου. Κάθεται, όμως, ποτέ κανείς χρονόμετρο να βάλει την ώρα που αγκαλιάζει; Όχι. Γιατί αυτές που θες, να τις μετρήσεις δεν χρειάζεται. Το νιώθεις από μόνος σου ότι διαστέλλουν τον χρόνο και δεν τον σκέφτεσαι.
Τι κάνουμε, όμως, με αυτές που κι ένα δευτερόλεπτο κουράζουν; Πού καταλήγουν όσες κοστίζουν ή ταλαιπωρούν, όσες πληγώνουν ή θυμώνουν; Αυτές φωνή θα πρέπει να έχουν να σε προειδοποιούν, είτε προτού συμβούν ή αν θα γίνουν. Ένα τραγούδι που θα λέει για τη συναίνεση, όσο μπορεί ένα παιδί τον όρο αυτό να πλησιάσει.
Διαβάστε
Να σε κάνω μια αγκαλιά; της Φρόσως Φωτεινάκη (εικ.: Φωτεινή Τίκκου)
Info
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα. Ε
