Σπούδασε αρχαιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Από το 1990 εργάζεται στο Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας του Υπουργείου Πολιτισμού, όπου σχεδιάζει αρχαιολογικές εκπαιδευτικές εκθέσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους τόσο στην Αθήνα όσο και στην περιφέρεια.
Από τις Εκδόσεις Πατάκη επανακυκλοφόρησαν με νέα φροντίδα φέτος και το 2019 δυο παλαιότερα βιβλία της: Ο κόκκινος μανδύας-Συνωμοσίες στην κοιλάδα του Ευρώτα και Το μυστικό του δούλου – Συνωμοσία στην αγορά της αρχαίας Αθήνας, ενώ εκδόθηκε και ένα νέο της βιβλίο με τίτλο Εγώ, ο Σίκιννος, στη ναυμαχία της Σαλαμίνας από τις Εκδόσεις Κέδρος.
Το πρόσημο είναι πάντα ιστορικό, το σήμα έχει πάντα Ελλάδα, οι ήρωες είναι απλοί άνθρωποι, δούλοι και η ματιά της έχει αξία γιατί βλέπουν τον κόσμο μακριά από την άνεση των επιφανών. Η Ιστορία είναι κάτι που γοητεύει ξεκάθαρα τη συγγραφέα, έτσι προσπαθεί με τη σειρά της να μεταλαμπαδεύσει σε παιδιά και μεγαλύτερους αυτήν την αγάπη μέσα από τα ενδιαφέροντα μυθιστορήματά της.
Η Εύη Πίνη σε #Συνέντευξη στο #ELNIPLEX.
Ιστορία, αρχαιολογία. Πόσο σας καθόρισαν οι σπουδές σας, κυρία Πίνη;
Οι σπουδές πάντα είναι καθοριστικές για την εξέλιξη κάθε ανθρώπου. Και δεν εννοώ μόνο για την επαγγελματική εξέλιξη, αλλά και για τον τρόπο σκέψης, τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται κανείς την ζωή του, τις σχέσεις του με τους άλλους και γενικά την κοσμοθεωρία του.
Τι σας ελκύει στην ελληνική ιστορία και την θέτετε ως κινητήριο δύναμη των βιβλίων σας;
Οι άνθρωποι που υπήρξαν, που έζησαν στον ίδιο τόπο που ζούμε και εμείς σήμερα και άφησαν εδώ ο αποτύπωμά τους. Ως αρχαιολόγος έχω μάθει να βλέπω τον άνθρωπο πίσω από κάθε δημιούργημα, είτε αυτό είναι ένα σπουδαίο έργο τέχνης είτε ένα ταπεινό αντικείμενο της καθημερινής ζωής και αυτό είναι που με ενδιαφέρει.
Πού μας ταξιδεύει το νέο σας βιβλίο Ο Κόκκινος μανδύας-Συνωμοσίες στην κοιλάδα του Ευρώτα και ποιοι είναι οι άξονες που κινείται η ιστορία;
Η ιστορία διαδραματίζεται στην Σπάρτη, λίγο πριν την έναρξη των περσικών πολέμων. Είναι η εποχή της παντοδυναμίας του βασιλιά Κλεομένη, του μεγαλύτερου αδερφού του Λεωνίδα, ο οποίος πεθαίνει όμως κάτω από πολύ μυστηριώδεις συνθήκες. Γύρω από αυτό το ιστορικό γεγονός κινούνται οι μυθιστορηματικοί μου ήρωες και προσπαθούν να απαντήσουν στο ερώτημα «Τι συνέβη στον Κλεομένη; Αυτοκτόνησε ή δολοφονήθηκε; Και αν δολοφονήθηκε ποιος είναι ο ένοχος;»
Η Σπάρτη είναι αναμφίβολα ένας μεγάλος, θαυμαστός κόσμος. Εσάς τι είναι εκείνο που σας γοήτευσε περισσότερο στην… κοιλάδα του Ευρώτα; Και αντιστρόφως, τι είναι εκείνο που σας ξένισε μελετώντας τον πολιτισμό της περιοχής;
Αυτό που με γοήτευσε είναι οι πολλαπλές αντιφάσεις μέσα στις οποίες ζούσαν οι Σπαρτιάτες, αλλά και η εικόνα που είχαν πλάσει για τους εαυτούς τους και πρόβαλαν προς τα έξω, εικόνα που συχνά δεν είχε σχέση με την πραγματικότητα.
Όπως για παράδειγμα η περίφημη σπαρτιατική λιτότητα και η απέχθεια προς την πολυτέλεια που μάλλον είναι ένας ακόμα σπαρτιατικός «μύθος». Και αυτό που με παραξένεψε, ήταν τα γαμήλια έθιμα και οι δανεικές σύζυγοι.
Ποιες παρεξηγήσεις έχει στο μυαλό του για τους Σπαρτιάτες ο μέσος Έλληνας σήμερα;
Οι παρεξηγήσεις είναι πάρα πολλές και αναπαράγονται από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας!
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ξενηλασία την οποία εφάρμοζαν οι Σπαρτιάτες απέναντι στους ξένους, όπως αναφέρουν κάποιοι αρχαίοι συγγραφείς. Αυτό το μέτρο, αν ίσχυε, θα πρέπει να ήταν προσωρινό και περιστασιακό σε περιόδους πολέμου ίσως και όχι μια μόνιμη πρακτική, όπως παρουσιάζεται. Διαφορετικά πώς θα μπορούσαν να δέχονται στη Σπάρτη ξένα αγόρια, παιδιά φιλικών τους οικογενειών, για να εκπαιδευτούν στην σπαρτιατική αγωγή;
Άλλη μια απόδειξη που αντικρούει την υποτιθέμενη ξενοφοβία των Σπαρτιατών είναι ο θεσμός που της προξενίας, που εφάρμοζαν οι Σπαρτιάτες όπως και πολλοί άλλοι Έλληνες. Οι πρόξενοι ήταν επιφανείς πολίτες που λειτουργούσαν μέσα στην πόλη τους ως διπλωματικοί αντιπρόσωποι ξένων πολιτών. Οι αρχαίες πηγές έχουν διασώσει ονόματα Σπαρτιατών προξένων και ονόματα ξένων που ήταν πρόξενοι των Σπαρτιατών στις δικές τους πόλεις.
Προηγουμένως είχατε γράψει για μια άλλη συνωμοσία, Το μυστικό του δούλου – Συνωμοσία στην αγορά της αρχαίας Αθήνας, όπου με διαφορετικό τρόπο, περιηγήστε στην Αθήνα του 5ου π.Χ. αι… Πώς πλησιάσατε την Αθήνα;
Πάλι μια δολοφονία ήταν η αφορμή να μιλήσω για την καθημερινή ζωή στην αρχαία Αθήνα μέσα από τα μάτια ενός ανθρώπου που ζει στο περιθώριο της κοινωνικής και πολιτικής ζωής, αφού είναι δούλος. Αλλά το μυθιστόρημα αυτό έχει και μια άλλη αφετηρία. Ο ήρωας, ο μάγειρας Χυτρίων, γεννήθηκε στις αρχές του 2000, όταν σχεδίαζα ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα με θέμα την διατροφή στην αρχαιότητα. Τότε είχαν γράψει ένα διήγημα με τίτλο «Ο Χυτρίων στην Αγορά των Αθηνών» και το αφηγήθηκα σε μικρά παιδιά στο μουσείο της Αρχαίας Αγοράς. Κάπου εκεί γεννήθηκε η ιδέα ενός μυθιστορήματος με τον ίδιο ήρωα και έτσι προσέγγισα την Αθήνα μέσα από την κουζίνα της, μπλέκοντας την μαγειρική με την πολιτική.
Ποια είναι η θεμελιώδης διαφορά της Σπάρτης με την Αθήνα που θα θέλαμε να καταλάβει κάθε παιδί, κάθε άνθρωπος; Είναι μήπως το «Είμαστε διαφορετικοί από τους άλλους Έλληνες, αλλά όχι γι’ αυτά που μας κατηγορούν. Είμαστε διαφορετικοί επειδή, ενώ όλοι οι άλλοι Έλληνες ζουν για τον εαυτό τους, εμείς ζούμε για την πόλη μας»;
Νομίζω πώς ναι, αυτό είναι. Μπορεί να ακούγεται υπερβολικό, γιατί και οι άλλοι Έλληνες αγαπούσαν την πατρίδα τους, αλλά για τους Σπαρτιάτες ίσχυε σε απόλυτο βαθμό.
Πιστεύετε ότι τα παιδιά μαθαίνουν Ιστορία μέσα από τέτοια εν γένει ιστορικά μυθιστορήματα; Αποτελούν τρόπους να ξυπνήσουμε τη φιλομάθειά τους;
Τα ιστορικά μυθιστορήματα (σωστά τεκμηριωμένα, θα συμπληρώσω) είναι ένας ευχάριστος τρόπος να προσεγγίσει το κοινό, παιδιά αλλά και ενήλικες, διάφορες ιστορικές περιόδους.
Προσωπικά, κάθε φορά που διαβάζω ένα τέτοιο βιβλίο, καταλήγω πάντα να ανοίγω και το βιβλίο της ιστορίας. Σκέφτομαι ότι και τα παιδιά θα μπορούσαν να κάνουν το ίδιο, πιθανότατα ψάχνοντας στο διαδίκτυο τις απορίες τους!
Ποια πρόκληση έχει να αντιμετωπίσει μια/ένας συγγραφέας την εποχή της παντοδυναμίας της τεχνολογίας, την εποχή όπου η γνώση αντιμετωπίζεται περίπου ως «σχολική απαίτηση» ή από την άλλη ως κάτι που μπορείς να βρεις παντού… γκουγκλάροντας;
Οι προκλήσεις πολλές, κατά τη γνώμη μου, αλλά όχι απέναντι στην παντοδυναμία της τεχνολογίας. Βασικά έχουμε να αντιπαλέψουμε τις στρεβλώσεις του εκπαιδευτικού μας συστήματος όπου η γνώση ταυτίζεται με τον καλό σχολικό βαθμό και την εισαγωγή στις πανεπιστημιακές σχολές. Ο,τιδήποτε άλλο είναι περιττό και η αυθεντική χαρά της γνώσης πάει… περίπατο. Ο διαχωρισμός σε σχολικά και εξωσχολικά βιβλία τα λέει όλα. Θέλει λοιπόν αρκετή δουλειά, από γονείς και εκπαιδευτικούς κυρίως για να περάσει το μήνυμα ότι η γνώση είναι δικαίωμα, είναι απόλαυση και δύναμη. Όσο για το γκουγκλάρισμα που έχει περάσει στη ζωή όλων μας, είναι και εκείνο μια μορφή κατάκτησης της γνώσης και ως τέτοιο πρέπει να το αντιμετωπίζουμε.
Στα μουσεία πώς πλάθετε ιστορίες για να τραβήξετε το ενδιαφέρον των παιδιών;
Μου αρέσει να δίνω φωνή στα άψυχα, στα ίδια τα εκθέματα. Μια πλαγγόνα (κούκλα) από το Αρχαιολογικό Μουσείο του Πειραιά, μια τριποδική μυκηναϊκή χύτρα από τη Σαλαμίνα, ένα μαρμάρινο λιοντάρι από τα Κύθηρα, ένας πήλινος κρατήρας (σκεύος για το κρασί) από την ανασκαφή του Μετρό στον Πειραιά και πολλά άλλα εκθέματα έχουν γίνει ήρωες διηγημάτων και έχουν αφηγηθεί σε πρώτο πρόσωπο τη ζωή τους σε μικρούς, αλλά και μεγάλους επισκέπτες.
Έτσι, όλα όσα θα ήθελε να πει ο αρχαιολόγος και μπορεί να ακούγονταν βαρετά, τα αφηγείται το ίδιο το έκθεμα με αποτέλεσμα το κοινό να απολαμβάνει, να συγκινείται και να μαθαίνει ευχάριστα.
Θα ήθελα να σας ρωτήσω και για το βιβλίο σας Εγώ, ο Σίκιννος, στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Τι σημαίνει η Ναυμαχία της Σαλαμίνας για την Ελλάδα και τον δυτικό πολιτισμό και τον επιλέξατε;
Είναι ένα συγκλονιστικό γεγονός της αρχαίας ιστορίας, γεγονός – ορόσημο όπως και οι μάχες στον Μαραθώνα και στις Πλαταιές. Η ναυμαχία είναι μια από αυτές τις ιστορικές στιγμές που σε κάνουν να αναρωτηθείς «Τι θα γινόταν αν δεν νικούσε ο ελληνικός στόλος; Πώς θα διαμορφωνόταν η εικόνα του κόσμου;»
Γιατί προσεγγίσατε ένα τέτοιο εμβληματικό γεγονός μέσα από τη ματιά του δούλου Σίκιννου;
Γιατί πίσω από τα μεγάλα γεγονότα θέλω να βλέπω τους ανθρώπους και όχι μόνο τους ηγέτες.
Τον Σίκιννο τον συνάντησα διαβάζοντας τις αρχαίες πηγές για τη ναυμαχία. Αμέσως μου κέντρισε το ενδιαφέρον το γεγονός ότι όντας δούλος, και πιθανόν περσικής καταγωγής, ανέλαβε μια κομβικής σημασίας αποστολή και την έφερε σε πέρας, ενώ θα μπορούσε να πράξει το αντίθετο. Να αποκαλύψει στους Πέρσες το ψέμα του Θεμιστοκλή, να τους οδηγήσει στη σωστή κατεύθυνση και να κερδίσει τιμές και την ελευθερία του. Δεν το έκανε.
Κλείνοντας… Μπορούν βιβλία σαν τα δικά σας να μπουν στις σχολικές τάξεις διεκδικώντας θέση στην… ύλη;
Προσωπικά θα ήθελα να μπαίνουν τα βιβλία μου στις σχολικές τάξεις, αλλά στην σχολική ύλη; Μάλλον όχι. Θα προτιμούσα σε δράσεις φιλαναγνωσίας, για την χαρά και την απόλαυση και όχι για διαγωνίσματα και εξετάσεις.
