Το The one and only Ivan χάρισε το 2013 στην Κάθριν Απλγκέιτ (Το ευχόδεντρο, Ο φίλος μου ο Κρένσο, Το αρπακτικό, Ο Επισκέπτης κ.α.) το βραβείο Newbery Medal, όπου ο Ιβάν είναι ο κεντρικός ήρωας, ο αξιαγάπητος ασημόραχος γορίλας. Της χάρισε επίσης μία ταινία, παραγωγής 2020 (αν και είχε δρομολογηθεί ήδη από το 2014), σε σκηνοθεσία Thea Sharrock, σενάριο Mike White και τη φωνή του Sam Rockwell ως Ιβάν.
Φέτος, μάλιστα η συγγραφέας εξέδωσε το The One and Only Bob, το οποίο βλέπει την ιστορία από την οπτική γωνία του καλύτερου φίλου του Ιβάν μαζί με την ελεφαντίνα Στέλα, του σκύλου Μπομπ.
Άρεσε πολύ η πρωτοπρόσωπη αφήγηση του Ιβάν, του γορίλα που έζησε είκοσι επτά ολόκληρα χρόνια στο γυάλινο κλουβί του Μεγάλου Εμπορικού Κέντρου. Η αμεσότητά της, η αθωότητα, η άγνοια ενός ζώου που έχει φυλακιστεί και βλέπει τον κόσμο μέσα από τρεις γυάλινους τοίχους, τα μικρά κεφάλαια με τις κοφτές προτάσεις, η μεγάλη γραμματοσειρά. Η αποτύπωση λιτών σκέψεων και συναισθημάτων που σταδιακά γίνονται ολοένα πιο σύνθετα και έντονα. Όλα σε κερδίζουν στην τρυφερή ιστορία του Ιβάν που αποφεύγει να γίνει ένα γλυκερό, υπερ-συναισθηματικό μυθιστόρημα για παιδιά.
Ο Ιβάν είναι ικανοποιημένος με τη ζωή του. Η μνήμη του είναι βραχεία. Δε θυμάται πολλά πράγματα από τα παλιά, σε αντίθεση με τη Στέλα που θυμάται πολλά, μνήμη ελέφαντα βλέπεις. Η Στέλα κάνει καθημερινά κόλπα στις παραστάσεις που συμμετέχει παρά τον παλιό τραυματισμό της στο πόδι της όταν ισορροπούσε στο βάθρο σε εκείνο το τσίρκο που βρισκόταν.
“Το πόδι της Στέλα ποτέ δε θεραπεύτηκε πλήρως. Κουτσαίνει λίγο όταν περπατά και μερικές φορές το πόδι της μολύνεται αν παραμείνει στην ίδια θέση για πολύ.”
Δεν είναι μια συμβατική ιστοριούλα για να χαϊδέψει παιδικά αυτάκια και να κάνει φατσούλες να χαμογελάνε διαρκώς. Σφάζει με το μπαμπάκι η Απλγκέιτ.
“Νομίζουν ότι παραείμαι γτριά για να δημιουργήσω προβλήματα” λέει η Στέλα.
“Τα γηρατειά”, λέει, “είναι μια ισχυρή μεταμφίεση”.
Όταν όμως, ένα μωρό ελέφαντας που πιάστηκε σε μια παγίδα που έφτιαξαν θηρευτές ελεφάντων στο χωριό που έμενε, η Ρούμπι, έρχεται στο Μεγάλο Εμπορικό για να μάθει τα κόλπα της Στέλα κι άλλα τόσα, όλα αλλάζουν.
“Όλο το πρωί, η Στέλα χαϊδεύει τη Ρούμπι, τη σκουντά ελαφρά, τη μυρίζει. Χτυπούν τ’ αυτιά τους. Γουργουρίζουν υπόκωφα και βρυχώνται… Κινούνται σα να χορεύουν. Η Ρούμπι προσκολλάται στην ουρά της Στέλα. Χώνεται κάτω απ’ την κοιλιά της Στέλα..
Η Στέλα δείχνει πολύ χαρούμενη. Είναι πιο διασκεδαστικό να παρακολουθείς αυτό από οποιοδήποτε ντοκιμαντέρ για τη φύση είδα ποτέ στην τηλεόραση.”
Σιγά σιγά τα ζώα αυτά αποκτούν ένα είδος υποδόριας συνείδησης που χτίζεται αργά αλλά στιβαρά. Ο κόσμος τους έχει συνθλιβεί. Αλλά η συνειδητοποίηση είναι το πρώτο μεγάλο βήμα.
“Θα σου πω εγώ τι συνέβη”, λέει με σκοτεινό ύφος ο Μπομπ. “Την παγίδευσαν {τη Ρούμπι}, την έβαλαν σ’ ένα κουτί, την ξαπόστειλαν και να τη. Το ίδιο έκαναν και με τη Στέλα”. Σταματά για να ξύσει το αυτί του. “Άνθρωποι. Ακόμη κι οι αρουραίοι είναι πιο μεγαλόψυχοι. Και οι κατσαρίδες το ίδιο. Μέχρι και οι μύγες-“
Η υγεία της Στέλα επιδεινώνεται. Διαισθάνεται ότι δεν πάει καλά το πράγμα.
“Ιβάν, θέλω να μου υποσχεθείς κάτι”, λέει η Στέλα.
“Ζήτα μου ό,τι θες”, λέω.
………………………
Ισιώνω τη ράχη ώστε να στέκομαι στο ύψος μου. “Σ’ το υπόσχομαι, Στέλα”, λέω με φωνή σαν του πατέρα μου.
“Μα δεν άκουσες τι θα σου ζητήσω”, λέει και για μια στιγμή κλείνει τα μάτια. Ρίγος διαπερνά τον θώρακά της.
“Σ’ το υπόσχομαι ούτως ή άλλως”
Η Στέλα δε μιλά για αρκετή ώρα. “Ξέχασέ το”, λέει τελικά. “Δε ξέρω τι μ’ έπιασε. Μ’ έχει ζαλίσει ο πόνος”.
…………………
Όταν τα λόγια βγαίνουν από το στόμα μου εκπλήσσουν ακόμα κι εμένα. “Θέλεις να προσέχω τη Ρούμπι”.
Ο Ιβάν υπόσχεται ότι θα φροντίσει τον Ρούμπι, αν και δεν ξέρει πώς θα το καταφέρει. Η Στέλα πεθαίνει. Και τότε ο Ιβάν αρχίζει να αποκτά μια μνήμη που μοιάζει περισσότερο με ελέφαντα παρά με τη δική του. Θυμάται τη ζωή του πριν το Μεγάλο Εμπορικό Κέντρο. Και κάπως έτσι αποφασίζει να τηρήσει την υπόσχεσή του στη Στέλα….
Φιλία. Συντροφικότητα. Πίστη. Η μεταχείριση και η εκμετάλλευση των ζώων από τον δήθεν πολιτισμένο άνθρωπο. Η Απλγκέιτ έγραψε ουσιαστικά ένα μυθιστόρημα για τη σημασία του να είσαι άνθρωπος και κυρίως τη σημασία του να είσαι ζώο. Αλλά όχι σε επιδερμικές διατυπώσεις με σκοπό να συγκινήσει. Σκάβει πολύ βαθιά. Τρυπώνει στο μαλακό υπογάστριο, στη ψυχή των ζώων τα οποία εξανθρωπίζει για να αποτυπώσει με ευκρίνεια και αλήθεια εκείνο που πιστεύει -και ταυτιζόμαστε μαζί της- πως συμβαίνει μέσα τους.
Συγκλονίζει η δύναμη της απλότητας, καθηλώνει η επιδεξιότητα με την οποία κλιμακώνει την ιστορία της.
Για αναγνώστες από 8-9 ετών και για κάθε αναγνώστη (target αναγνωστών περίπου 9-13 ετών) που θα βρει πολλές αλήθειες, πολλή ουσία και θα αντλήσει δύναμη από αυτό το μυθιστόρημα.
Εκδόσεις Ψυχογιός.
Διακρίσεις
Το Soundtrack του βιβλίου
Το ELNIPLEX καινοτομεί ξανά συνδέοντας τις τέχνες μεταξύ τους και βάζοντας στα βιβλία που παρουσιάζει… μουσική. Όταν παρουσιαστεί το βιβλίο, θα προστεθούν και τα tracks…
Όλο το soundtrack της ταινίας σε μουσική Craig Armstrong εδώ. Ακούστε το ενώ διαβάζετε το βιβλίο.
Ξεχωρίσαμε:
 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Ο ένας και μοναδικός Ιβάν |
| Τίτλος πρωτοτύπου: | The one and only Ivan |
| Συγγραφέας: | Κάθριν Απλγκέιτ |
| Μετάφραση: | Δημήτρης Μελικέρτης |
| Σειρά: | Μικρή πυξίδα |
| Εκδόσεις: | Ψυχογιός, Ιούνιος 2020 |
| Επιμέλεια-διόρθωση: | Κυριακή Κάσση |
| Ηλ. σελιδοποίηση: | Ραλλού Ρουχώτα |
| Σελίδες: | 312 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 21 |
| ISBN: | 978-618-01-3451-3 |
