Το Βιβλίο της Σκόνης 1- La Belle Sauvage
«Πέντε χιλιόμετρα από το κέντρο της Οξφόρδης και προς τα βόρεια του ποταμού Τάμεση, σε κάποια απόσταση από τα φημισμένα κολέγια Τζόρνταν, Γκάμπριελ, Μπάλιολ κι άλλα ακόμη είκοσι τέσσερα, που όλα τους ανταγωνίζονταν για τη νίκη στους κωπηλατικούς αγώνες, εκεί δηλαδή που την πόλη σχημάτιζαν μόνο πύργοι και οικοδομήματα με κωνοειδείς στέγες που υψώνονταν πάνω από τους καταχνιασμένους ορίζοντες του Πορτ Μίντοου, εκεί ορθωνόταν το μοναστήρι του Γκόντστοου, με τις καλοσυνάτες καλόγριες που ασχολούνταν με τις σεπτές δραστηριότητες τους, κι ακριβώς απέναντι από αυτό το μοναστήρι, στην άλλη όχθη του ποταμού, υπήρχε ένα πανδοχείο με το όνομα Η Πέστροφα…»
Γράφει η Κατερίνα Γούδα
Είκοσι χρόνια μετά την έκδοση της εμβληματικής ΤΡΙΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, ο Φίλιπ Πούλμαν επιστρέφει στον παράλληλο κόσμο, σ’ αυτό το πρώτο βιβλίο της νέας τριλογίας του ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΣΚΟΝΗΣ- La Belle Sauvage. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί το prequel της Τριλογίας του Κόσμου αλλά για τον ίδιο τον συγγραφέα πρόκειται για ένα “Equel”. Ως εκ τούτου, το «La Belle Sauvage» βρίσκεται στον ίδιο παράλληλο κόσμο μιας εναλλακτικής Οξφόρδης, Λονδίνου, Αγγλίας, όπου βρισκόμαστε και πάλι στη σφαίρα των αληθειόμετρων, των μαγισσών, των ανθρώπων που δεν ζουν χωρίς τα δαιμόνιά τους, των μικρών ή μεγαλύτερων πλασμάτων που αντιπροσωπεύουν την ψυχή των ανθρώπων τους -σαν έναν δια βίου σύντροφο που τους παρηγορεί και τους προστατεύει, και φυσικά… της Σκόνης (Dust).
Το La Belle Sauvage- η Ωραία Άγρια, είναι το όνομα ενός κανό που ανήκει στον 11χρονο Μάλκολμ Πόλστεντ που ζει με τους γονείς του και το δαιμόνιό του, την Άστα. Ο πατέρας του διατηρεί ένα πανδοχείο κοντά στην Οξφόρδη. Ο Μάλκολμ είναι ο τύπος του αγοριού που παρατηρεί τα πάντα αλλά ο ίδιος περνά απαρατήρητος, μαθαίνοντας διάφορα νέα, κουτσομπολιά και περίεργες φήμες. Ένα παράξενο μήνυμα θα πέσει στα χέρια του που μιλά για μια επικίνδυνη ουσία…την Σκόνη. Μια σκόνη που θα έκανε τη ζωή του να αλλάξει για πάντα. Κι έτσι ήταν ίσως αναπόφευκτο να γίνει κατάσκοπος…
Επιστρέφουμε, λοιπόν, στο παρελθόν, όταν η Λύρα Μπελάκουα ήταν μωρό. Γνωρίζουμε τους γονείς της και το δαιμόνιό της, τον Παντελεήμονα, μέσα από τα μάτια του περίεργου, περιπετειώδους αλλά παράλληλα αγνού και συμπαθητικού Μάλκολμ, ο οποίος αναγκάζεται να προστατεύσει τη Λύρα από τις πολλές απειλές που αντιμετωπίζει. Πλημμύρες, δολοφονίες, κατάσκοποι, αηδιαστικοί κακοί και θρησκευτικές οργανώσεις αφθονούν!
Η ιστορία του « La Belle Sauvage» έχει ως βασικό χαρακτήρα τη Λύρα αλλά επικεντρώνεται εξίσου στον Μάλκολμ και την Άλις- μια νέα κοπέλα που δουλεύει στην Πέστροφα. Ο συγγραφέας θα ασχοληθεί με τη σχέση τους, την παράξενη αναζήτηση των ισορροπιών τους μέσα σε ένα μισοπνιγμένο κόσμο και την οδύσσεια που θα περάσουν με μόνο σκοπό την προστασία της Λύρας και του δαιμονίου της. Ο Πούλμαν στήνει το σκηνικό μιας σχεδόν βιβλικής πλημμύρας και ξεκινά την αφήγηση ενός εξαιρετικά σκοτεινού ταξιδιού- κυνηγιού, μέσα από το οποίο θα περιπλανηθούμε στα περίεργα και δύσκολα χρόνια της εφηβείας προς την ενηλικίωση.
Είναι αξιοσημείωτη η ικανότητα του συγγραφέα να υφαίνει ταυτόχρονα τόσες πολλές ιδέες και να ασκεί κοινωνικοπολιτικές κριτικές χωρίς ίχνος διδακτισμού. Παράλληλα κάνει σαφείς νύξεις για την δύναμη που ασκούν τα θρησκευτικά και θεσμικά όργανα και για το δεσποτικό και ολοκληρωτικό τρόπο επιβολής των απόψεών τους.
Μέσα από την προσπάθεια αυτή του Μάλκολμ και της Άλις, ο συγγραφέας μας οδηγεί στη κατανόηση και την αποδοχή του διαφορετικού και μας εξηγεί την αξία της προσπάθειας να σωθεί κάθε ανένταχτο και ανυπάκουο μυαλό που υποστηρίζει την ελεύθερη ομιλία και το ελεύθερο πνεύμα.
Πρόκειται για μια ιστορία βραδείας καύσης που ανεβαίνει, αργά στην αρχή και μετά πιο γρήγορα, προς μια σκοτεινή και βίαιη κορύφωση. Αν και ψήγματα μαγείας και μυστικών κάνουν την εμφάνισή τους σε ολόκληρο το βιβλίο, η δράση δεν ξεκινά πραγματικά πριν τη μέση της αφήγησης.
Ο Πούλμαν φροντίζει πάντα να εξισορροπεί την επιστημονική πτυχή με τη λαογραφία και τις μεταφυσικές προεκτάσεις και ακροβατεί μεταξύ των ιστορικών στοιχείων, του μεταφυσικού, της πραγματικότητας και των ονείρων και της φαντασίας και μας τα παραθέτει σε τέτοιες δώσεις που μας κρατά σε εγρήγορση.
Η Μυστική Κοινοπολιτεία
Γράφει η Κατερίνα Γούδα
Στη Μυστική Κοινοπολιτεία, το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΣΚΟΝΗΣ, ο Πούλμαν κάνει ένα μεγάλο χρονικό άλμα 20 περίπου χρόνων μετά, συνεχίζοντας την ιστορία της Λύρας Μπελάκουα- Χρυσόστομη μέσα στον ίδιο αλλόκοτο, παράλληλο κόσμο της Οξφόρδης.
«Ο Πανταλεήμων, το δαιμόνιο της Λύρας Μπελάκουα, γνωστής πια ως Λύρας Χρυσόστομης, ήταν ξαπλωμένος στο περβάζι του παραθύρου του μικροσκοπικού υπνοδωματίου-γραφείου της στο Κολέγιο της Αγίας Σοφίας, αποστασιοποιημένος στον βαθμό που μπορούσε από τις όποιες σκέψεις. Είχε πλήρη συναίσθηση του κρύου που έμπαινε από το ανασυρόμενο παράθυρο, που δεν εφάρμοζε καλά, πλάι του, αλλά συνάμα και της ζεστασιάς από τη λάμπα νάφθας στο γραφείο κάτω από αυτό, του γρατζουνίσματος από την πένα της Λύρας στο χαρτί, αλλά και του σκοταδιού απέξω. Κι όμως ήταν το κρύο και το σκοτάδι που λαχταρούσε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο εκείνη την ώρα. Ξαπλωμένος εκεί, γύριζε την πλάτη του στο κρύο ή έπεφτε ανάσκελα, κι η επιθυμία του να βγει έξω γινόταν ακόμη πιο έντονη από την απροθυμία του να μιλήσει στη Λύρα. «Άνοιξε το παράθυρο», της είπε στο τέλος. «Θέλω να βγω έξω».
…Γλίστρησε έξω και χώθηκε στον κισσό που κάλυπτε τον τοίχο του κολεγίου. Μια στιγμή μόνο έφτασε ως τ’ αυτιά της Λύρας το αχνό θρόισμα των φύλλων. Στον Παν δεν άρεσε ο τρόπος που μιλούσαν ο ένας στον άλλο, ή μάλλον που δε μιλούσαν καθόλου· στην πραγματικότητα, αυτά ήταν τα πρώτα λόγια που είχαν ανταλλάξει μέσα στη μέρα. Αλλά δεν ήξερε τι να κάνει γι’ αυτό, και το ίδιο ίσχυε και για εκείνη…»
Η Λύρα είναι προπτυχιακή φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο Τζόρνταν. Τον τελευταίο καιρό είναι επηρεασμένη και αναστατωμένη από τα πρόσφατα κείμενα που έχει διαβάσει σχετικά με τη φιλοσοφία και την ύπαρξη των δαιμονίων με αποτέλεσμα να πέσει στη παγίδα του ορθολογισμού. Έχει χάσει τη μοναδικότητά της, τη σπίθα της, τη φαντασία και τον αυθορμητισμό της. Όλα όσα είναι η ουσία της Λύρας, η ουσία του Παν, έχουν φύγει. Έχει αλλάξει. Και όχι προς το καλύτερο. Μοιάζει πλέον με μια απομίμηση της Λύρας της παιδικής ηλικίας. Ο Παν ( Παντελεήμων) δεν μπορεί να το δεχτεί, δεν μπορεί να το κατανοήσει. Οι δυο τους δεν συμφωνούσαν πια σε τίποτα, πράγμα που ήταν τρομακτικό και απίστευτα άβολο. Τα δαιμόνια είναι η εξωτερική έκφραση της ψυχής ενός ατόμου, και έτσι θα μπορούσα να πω πως η σχέση της Λύρας και του Παν είναι στον πυρήνα της μια σχέση αυτο-μίσους και αυτό-λύπησης.
Η αφέλεια της παιδικής ηλικίας έχει φθαρεί, ο Πάν θα φύγει μακριά ψάχνοντας τη φαντασία της κοπέλας, και εκείνη σύντομα θα βυθιστεί ξανά στον επικίνδυνο κόσμο, γεμάτο μυστικές κοινωνίες, μυστικούς ανθρώπους … και μια μυστική Κοινοπολιτεία. Συνωμοσίες, κατάσκοποι, ψέματα, δολοφονίες, πολιτικοί μηχανισμοί, εκκλησιαστικές οργανώσεις, πράξεις μίσους και εκδίκησης και φυσικά …..η Σκόνη θα βρουν τη θέση τους σε αυτό το μακρινό ταξίδι στη Μυστική Κοινοπολιτεία.
Η Λύρα θα αναζητήσει τον Παν, έτσι θα ταξιδέψει σε όλη την Ευρώπη, την Ασία, πέρα από την Οξφόρδη αναζητώντας μια πόλη στοιχειωμένη από δαίμονες, ένα μυστικό στην καρδιά μιας ερήμου και το μυστήριο της Σκόνης. Θα συναντήσει παράξενους ανθρώπους και θα αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις στην πορεία της αλλά όλα αυτά θα την βοηθήσουν να επανέλθει σε αυτό που ξέρει καλύτερα – την αποδοχή της για όλα όσα είναι διαφορετικά.
Το ταξίδι αυτό αποτελεί ένα ταξίδι αμφισβήτησης, αυτό- ανακάλυψης, κατανόησης , αποδοχής του κόσμου, είναι μια βαθιά αυτοκριτική. Έχει ενδιαφέρον να δούμε πόσο η προκατάληψη, η άγνοια και ο φόβος μας κάνουν να απορρίψουμε κάτι φαινομενικά διαφορετικό αλλά στην πραγματικότητα τρομερά παρόμοιο.
Και σε αυτό το βιβλίο ο Πούλμαν αφηγείται παράλληλες ιστορίες, από διαφορετικούς κόσμους, από διαφορετικούς μύθους, λαούς και πολιτισμούς, που αρχικά νομίζεις πως δεν έχουν σημείο σύγκλισης αλλά τελικά καταλαβαίνεις πως όλες συνδυάζονται μεταξύ τους δημιουργώντας ένα πολύχρωμο μωσαϊκό.
Θα τολμούσα να πω πως Η Μυστική Κοινοπολιτεία είναι ένα βιβλίο πιο σκοτεινό από το προηγούμενο, με έντονες περιγραφές αλλά παράλληλα συναρπαστικό και αποκαλυπτικό, δίνοντας περισσότερες πληροφορίες για τα δαιμόνια, που ουσιαστικά αποτελούν το άγνωστο, πιο σκοτεινό και ακατανόητο κομμάτι της ψυχής του κάθε ανθρώπου.
Η φαντασία, η μυστηριώδης δύναμη που ύμνησαν οι Ρομαντικοί ποιητές, είναι το ιερό πνεύμα αυτού του βιβλίου. Ο συγγραφέας ξεκινά με μια φράση του Γουίλιαμ Μπλέικ:
«Ό, τι είναι δυνατόν να γίνει πιστευτό είναι απεικόνιση της αλήθειας».
Αυτή η δήλωση ακούγεται ως επιλογή, μπορείτε να πιστέψετε ό, τι θέλετε, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια εντολή, είναι ο νόμος της φαντασίας, ο νόμος που υπακούει ο Πούλμαν. Γι’ αυτό ακολουθήστε τον με ανοιχτό μυαλό και ανοιχτή καρδιά και ίσως τότε κι εσείς να δείτε τα πλάσματα της Μυστικής κοινοπολιτείας.
Συνεχίζεται…
Από τις Εκδόσεις Ψυχογιός.
 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Το Βιβλίο της Σκόνης 1- La Belle Sauvage Το Βιβλίο της Σκόνης 2- Η Μυστική Κοινοπολιτεία |
| Συγγραφέας: | Φίλιπ Πούλμαν |
| Μετάφραση: | Κώστια Κοντολέων |
| Τίτλος πρωτοτύπου: | The Book of Dust 1 – La Belle Sauvage The Book of Dust 2- The Secret Commonwealth |
| Εκδόσεις: | Ψυχογιός, Οκτώβριος 2017, Μάρτιος 2020 |
| Επιμέλεια-Διόρθωση: | Ελένη Γεωργοστάθη |
| Σελίδες: | 504, 712 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 21 |
| ISBN: | 978-618-01-2236-7 978-618-01-3431-5 |
