Στη συνάντηση μας ήταν σαν να γνωριζόμαστε από παλιά. Η κουβέντα μας κύλισε γύρω από την παιδική της ηλικία, τα όνειρά της, τη μετέπειτα απόφασή της να μπει στο αστυνομικό σώμα αλλά και την ανάγκη της να προσφέρει στον συνάνθρωπο, να είναι αγγελιοφόρος θετικών μηνυμάτων. Καλλιτεχνική φλέβα από μικρή, θυμάται τον εαυτό της να τραγουδάει, να παίζει μαντολίνο, να γράφει ποιήματα, να μελοποιεί. Ένα πολυτάλαντο κορίτσι, με αφοπλιστικό χαμόγελο και απίστευτη ενέργεια, δεν άργησε να βρει διέξοδο μέσα από τη συγγραφή βιβλίων και να οργανώνει δράσεις με επίκεντρο το παιδί. Η ιδιαίτερη αγάπη και η ευαισθησία της στο θέμα των προσφύγων την οδήγησαν να γράψει το εικονογραφημένο βιβλίο “Μέσα από τα μάτια τους, 12 παιδιά, 12 ιστορίες, 12 όνειρα για το αύριο!” (2017, “Ελληνοεκδοτική”), για τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα που συνάντησε η ίδια. Τιμήθηκε για την προσφορά της στην παγκόσμια εκστρατεία για τα παιδιά προσφύγων με τον τίτλο «Υψηλού προφίλ υποστηρίκτρια» της Ύπατης Αρμοστείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) στην Ελλάδα, για την συμβολή της στην παγκόσμια εκστρατεία BACK2SCHOOL του Οργανισμού.
Το καλοκαίρι του 2017 επισκέφτηκε την Αστυπάλαια και κυριολεκτικά μαγεύτηκε από το τοπίο. Εκεί βρήκε τόπο η ιδέα της να δημιουργήσει ένα φεστιβάλ με σκοπό να συμβάλει στην εξάλειψη του αποκλεισμού που βίωναν αυτά τα παιδιά. Κάπως έτσι, το καλοκαίρι του 2018 πραγματοποιήθηκε το 1ο Φεστιβάλ Παιδικού Βιβλίου, ενώ φέτος αναμένουμε να έχει ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία και να φτάσει και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές του νησιού.
Στο τέλος, μας επιφύλασσε μια σπουδαία αποκλειστική είδηση. Την έκδοση βιογραφίας ενός πολύ σπουδαίου ανθρώπου που χάθηκε τόσο νωρίς…
Η συγγραφέας Φωτεινή Κωνσταντοπούλου στο ELNIPLEX.
Συνέντευξη στη Δώρα Πουρή.
Φωτεινή Κωνσταντοπούλου, θα πρότεινα να μας συστηθείς, να μας πεις κάποια στοιχεία του χαρακτήρα σου και τι ονειρευόσουν να γίνεις όταν ήσουν μικρό παιδί…
Κυρίως αυθόρμητη και γελαστή. Αυστηρή, πρωτίστως με εμένα, αλλά τελικά νομίζω δίκαιη. Έτσι τουλάχιστον μου λένε ή δείχνουν με συμπεριφορές, όχι οι φίλοι μου, αλλά ακόμα και άνθρωποι που έχω συγκρουστεί. Σαφώς οργανωτική, επίσης, στα όρια του ψυχαναγκασμού.
Είμαι σε διαρκή κίνηση, πνευματική τις περισσότερες φορές, καθώς δεν σταματώ ποτέ να οραματίζομαι έναν καλύτερο κόσμο και να αναζητώ συνεχώς τρόπους της δικής μου συμβολής σε αυτό. Δεν λείπει το παράπονο κάποιες φορές και κάποιες άλλες η ισχυρογνωμοσύνη μου. Και σίγουρα πρωταρχικό μου γνώρισμα είναι η ένταση στα συναισθήματά μου. Ακόμα και η ηρεμία μου έχει ένταση.
Μικρή επιθυμούσα να γίνω ηθοποιός ή τραγουδίστρια. Και αυτό τελικά δεν είχε να κάνει με το γεγονός ότι πολλά κορίτσια έτσι φαντάζονται τον εαυτό τους. Με θυμάμαι να τραγουδάω πολύ, να παίζω το μαντολίνο μου, να γράφω ποιήματα και να τα μελοποιώ, να χορεύω. Όλα τα προσέγγισα, έστω και λίγο, τις στιγμές που αφηγούμαι τα παραμύθια μου στα παιδιά και είναι οι στιγμές που νιώθω ότι ολοκληρώνομαι.
Ποια από αυτά τα στοιχεία πιστεύεις ότι σε οδήγησαν στη συγγραφή και τι σε παρακίνησε να το τολμήσεις;
Αδιαμφισβήτητα η ανάγκη να εξωτερικεύσω την ένταση των συναισθημάτων μου, να δώσω λύσεις σε όσα με προβληματίζουν και με ανησυχούν, σε όσα θα ήθελα τελικά να είναι αλλιώς.
Αφορμή για το πρώτο μου βιβλίο στάθηκαν οι Πρέσπες, το 2005. Ήταν μια εποχή, που για πολλούς λόγους, ήταν γεμάτη αντιφατικά και έντονα συναισθήματα που βρέθηκαν σε μια περιοχή ιδιαίτερη. Δεν θα γινόταν αλλιώς. Έτσι νομίζω.
Ποιος είναι ο δικός σου αγαπημένος ήρωας των παιδικών σου χρόνων και γιατί τον ξεχώρισες;
Ο Όλιβερ Τουίστ. Τον αγάπησα για την ακεραιότητα του χαρακτήρα του, για την τιμιότητα και την καλοσύνη του, που σε συνδυασμό με τη δύναμη της ψυχής του, αποφάσισε να ακολουθήσει τον δρόμο της αρετής, ακόμα και όταν η ζωή του τον έφερε μπροστά σε προκλήσεις που διεμήνυαν ένα άσχημο για εκείνον τέλος, παρόλο που κατηγορήθηκε και αποπέμφθηκε ως ταραχοποιός και αντάρτης.
Ποια η σχέση σου με το παιδικό βιβλίο και τι πιστεύεις ότι έχουν ανάγκη να διαβάσουν τα παιδιά σήμερα;
Μπορεί να σου ακουστεί περίεργο, αλλά μου αρέσει να διαβάζω σχεδόν μόνο παιδικά βιβλία. Διασκεδάζω και είναι πιο συμβατά με τον εσωτερικό κόσμο μου, όπως φρόντισα να τον διατηρήσω, όταν κάποια στιγμή πήρα αυτή την απόφαση, δίνοντας αυτή την υπόσχεση στον εαυτό μου.
Τα παιδιά πρωτίστως έχουν ανάγκη να διαβάζουν καλές ιστορίες. Και μια καλή ιστορία δεν έχει να κάνει μόνο με τη θεματική της, αλλά κυρίως με την αρτιότητά της. Οι ιστορίες θα πρέπει να είναι τόσο καλά δομημένες, ώστε με τους ήρωες, τις εικόνες και την πλοκή να ενεργοποιούνται δυνατά οι συνάψεις στον εγκέφαλο των παιδιών προκειμένου να κρατιέται ενεργό το ενδιαφέρον τους. Η οικοδόμηση σκηνών ώστε ο μικρός αναγνώστης να ενδιαφέρεται όλο και περισσότερο. Και αυτό είναι μια λεπτή πράξη εξισορρόπησης. Αν είναι πολύ εύκολο και προβλέψιμο, τα παιδιά θα βαρεθούν. Εάν είναι πολύ περίπλοκο και αδύνατο να «πλοηγηθούν», αυτό επίσης θα τα απωθήσει. Αυτή είναι η πρόκληση, που έχει γίνει αναγκαία.
Με ποια κριτήρια επιλέγεις τους ήρωες για κάθε ιστορία σου;
Τους ήρωες μου τους επιλέγω και με επιλέγουν. Είναι χαρακτήρες που τους αρέσει το ωραίο, που λατρεύουν να αγαπούν, να προσφέρουν, να είναι αγγελιοφόροι όμορφων και θετικών μηνυμάτων.
Ποια δικά σου στοιχεία αναδεικνύονται μέσα από τη συγγραφή παιδικών βιβλίων;
Αδιαμφισβήτητα, έχουν κομμάτια δικά μου. Αναρωτιέμαι αν ο συγγραφέας μπορεί να ξεφύγει από αυτή τη μοίρα. Και πράγματι νιώθω σαν να γράφω την αυτοβιογραφία μου κάποιες φορές, αφού οι ήρωες μου έρχονται να δώσουν λύση σε θέματα που απασχολούν και εμένα στην καθημερινότητά μου.
Έχεις δείξει μεγάλο ενδιαφέρον για ζητήματα που αφορούν τους πρόσφυγες και από το 2016 έχεις διακριθεί ως «Υψηλού προφίλ υποστηρίκτρια της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες» (High Profile Supporter). Μίλησέ μας για την επαφή σου με αυτά τα παιδιά.
Δυο λέξεις μόνο. Μάθημα ζωής. Πάντα κάτι έχουν να πουν κάτι παραπάνω από σένα. Κάτι το οποίο έχει βάθος και νόημα και έχεις ξεχάσει μέσα στην δύνη της ασφάλειας και της βόλεψης σου. Σε επαναφέρουν στις ανθρώπινες ρίζες σου. Όπως θα έπρεπε να ήμασταν. Αν κάτι κρατώ συμπυκνωμένο και πάντα μοιράζομαι είναι το τέλος των 12 ιστοριών του βιβλίου μου «Μέσα από τα μάτια τους» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΕΛΛΗΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ.
«Να μη στενοχωριέστε και να χαμογελάτε. Το μέλλον σας ανήκει. Εσείς θα αποφασίσετε αν θα προχωρήσετε ή όχι. Να έχετε υπομονή. Να είστε ευγνώμονες. Να θυμάστε ότι ο άνθρωπος μονάχος του δεν μπορεί να κάνει τίποτε. Μόνο η παιδεία μπορεί να σβήσει το μίσος των ανθρώπων. Να πιστεύετε στα όνειρα. Ίσως να αργούν, αλλά γίνονται κάποια στιγμή αληθινά. Να μη φοβάστε. Υπάρχει κάτι μεγαλύτερο από εμάς που μας προστατεύει, κι ας το αγνοούμε…»
«Όταν υπάρχει θέληση και όραμα όλα είναι δυνατόν αν συμβούν». Αλήθεια πως ξεκίνησε η ιδέα για το φεστιβάλ παιδικού βιβλίου στην Αστυπάλαια; Μίλησε μας γι’ αυτή την εμπειρία.
Είναι αλήθεια. Πλέον δεν πιστεύω σε οτιδήποτε άλλο τόσο δυνατά, όσο σε αυτό το μότο. Η Αστυπάλαια ήταν ένα όραμα, ένα όνειρο, που ξεκίνησε από την ανάγκη μου να συμβάλω στην εξάλειψη του αποκλεισμού που βίωναν κάποια παιδιά και είχε να κάνει με την πρόσβασή τους στον πολιτισμό.
Έτσι και ενώ αναζητούσα έναν τόπο για να χωρέσει το όνειρο – όραμα ήρθε αναπάντεχα στη ζωή μου η Αστυπάλαια, το καλοκαίρι του 2017. Ήταν σαν με προσκάλεσε και εγώ απλά αποδέχθηκα την πρόταση. Δεν καθυστέρησα λεπτό. Έτσι ξεκίνησα με αρωγό τον Δήμο Αστυπάλαιας το καλοκαίρι του 2018 το 1ο Φεστιβάλ Παιδικού Βιβλίου στο μικρό, απομακρυσμένο νησί. Και είχε μεγάλη επιτυχία. Συνεχίσαμε τον Φεβρουάριο του 2019 με το 1ο παιδικό Φεστιβάλ Υγείας και Διατροφής και φέτος από τις 5 – 10 Ιουνίου έρχεται το 2ο Φεστιβάλ Παιδικού Βιβλίου.
Αναρωτιέμαι πώς θα ήταν η ζωή μου αν δεν αποδεχόμουν την πρόσκλησή της. Είναι τόσο δυνατή η εμπειρία. Αναμετριέσαι με τον εαυτό σου όταν δημιουργείς την προσδοκία στα παιδιά. Γιατί οφείλεις πάντα να είσαι έτοιμος να αντεπεξέλθεις. Αυτή η προσμονή τους και η εμπιστοσύνη τους με συγκινεί, μου δίνει δύναμη, με πεισμώνει, με ενεργοποιεί περισσότερο.
Αστυπάλαια λοιπόν και έχεις γράψει ήδη ένα βιβλίο από τις εκδόσεις Ελληνοεκδοτική με τίτλο «Αστυπάλαια με λένε». Μίλησες με κατοίκους του νησιού; Άκουσες για θρύλους και παραδόσεις σχετικά με το κάστρο;
Το βιβλίο αυτό δεν βασίζεται σε μαρτυρίες και θρύλους που άκουσα. Στήθηκε από ένα ποίημα που έγραψα το καλοκαίρι του 2017 ενώ ήμουν στο νησί διακοπές. Έφτιαξα ένα κορίτσι από τα δομικά στοιχεία της Αστυπάλαιας, το κάστρο, την ιδιαίτερη χώρα της, τα ρόδινα και απόκρημνα ακρογιάλια της.
Ένα κορίτσι δυνατό και θαρραλέο, που ξεφεύγει από τη μοίρα του δυνατού, γιατί εκείνη το αποφάσισε. Είναι όλα θέμα απόφασης.
Σε λίγες μέρες ξεκινά το 2ο Φεστιβάλ Παιδικού βιβλίου στην Αστυπάλαια, πιο δυναμικά αυτή τη φορά. Οι κάτοικοι του νησιού πως ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα;
Χαίρομαι γιατί διαφαίνεται ότι όχι μόνο οι μικροί, αλλά και οι μεγάλοι το προσμένουν με χαρά. Το 2ο Φεστιβάλ Παιδικού Βιβλίου Αστυπάλαιας μεγαλώνει, επεκτείνεται και σε άλλα μέρη του νησιού και για ακόμη μια φορά με όλες τις επιλεγμένες εκπαιδευτικές, εικαστικές και ψυχαγωγικές δράσεις του, στοχεύει με δημιουργικό και βιωματικό τρόπο να συμβάλλει στην καλλιέργεια της περιβαλλοντικής συνείδησης, την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και την κατανόηση των αρχών της ανακύκλωσης, έννοιες απαραίτητες για έναν καλύτερο αύριο.
Έναρξή του η 5η Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, με HELMEPA – Ελληνική Ένωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος, υποστηρίζοντας το φετινό Φεστιβάλ και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εκστρατείας Καθαρισμού «Ας Καθαρίσουμε την Ευρώπη», θα συντονίσει με στέλεχός της τον εθελοντικό καθαρισμό των ακτών Πέρα Γιαλός και Λιβάδι με τη συμμετοχή μαθητών, γονέων και κατοίκων του νησιού.
Ενώ ο εκπαιδευτικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός SciCo – Επιστήμη Επικοινωνία, στις 5 και 6 Ιουνίου, θα πραγματοποιήσει βιωματικές δράσεις για όλες τις ηλικίες με έντονο οικολογικό χαρακτήρα.
Ποιοι θα είναι συνοδοιπόροι σ’ αυτή την δράση;
Τις ημέρες 7 – 10 Ιουνίου το Φεστιβάλ θα περιλαμβάνει: παρουσιάσεις βιβλίων, workshops, βιωματικές & εκπαιδευτικές δράσεις, τις οποίες θα υλοποιήσουν (αλφαβητικά) οι:
Μπάμπης Αλεξιάδης (animator | illustrator), Αναστασία Ασβεστά (τέχνη από χαρτί), Ανδρέας Δερμάτης (Θέατρο Σκιών), Μυρτώ Δημητρίου (Κοιν. Ανθρωπολόγος | Συγγραφέας | Instructor Origami- Κάτοχος 2 Ρεκορ Γκινες), Φωτεινή Κωνσταντοπούλου(συγγραφέας | ιδρύτρια της δράσης ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΑΙΖΕΙ), Μαργαρίτα Κωτσίνη υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων των εκδόσεων ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ, Μαριλένα Μελισσινού (εικαστικός), Κούλα Μπορμπουδάκη (Αρχαιολόγος MSc | Archaeolab), Βενετία Νεστορίδου (συνεργάτης της ΑμΚΕ planetagents.org), Αλεξάνδρα Σελελή (Μουσειολόγος), Ελένη Σβορώνου (συγγραφέας | συνεργάτης της WWF Ελλάς), Κατερίνα Φωτοπούλου (εικαστικός), Αφροδίτη Χαραλαμπάκη (Εκπαιδευτικός- M.A.Ed. Θεατροπαιδαγωγός), με τη συνοδεία της μουσικού Μαρίας Κοτσίρη, που ειδικεύονται στην παιδαγωγική, τα εικαστικά και την ψυχαγωγία.
Το Φεστιβάλ θα κλείσει το απόγευμα της 10ης Ιουνίου στην κεντρική πλατεία της Χώρας όπου θα γίνει παρουσίαση των δράσεων και θα πραγματοποιηθεί συλλογική εικαστική δράση origami.
Φέτος η κοινωνική δράση του Φεστιβάλ (στην περσινή 1η φιλοξενήθηκαν στις δράσεις σε μια μονοήμερη εκδρομή αγάπης τα έξι παιδιά της Ανάφης με τους συνοδούς τους) αφορά την πενθήμερη φιλοξενία δεκαπέντε παιδιών που στηρίζει Το Χαμόγελο του Παιδιού.
Τι ονειρεύεσαι γι’ αυτά τα παιδιά και πως εισπράττεις την αγάπη του κόσμου;
Ό,τι και για τα παιδιά όλου του κόσμου. Να μεγαλώνουν σε ασφαλή και υγιή περιβάλλοντα, γεμάτα αγάπη, βιβλία και Τέχνες. Παίρνω πολύ σοβαρά την αγάπη και την εκτίμηση του κόσμου και συνεχώς προσπαθώ να βελτιώνομαι και ως άνθρωπος και ως συγγραφέας. Είναι ξεκάθαρα ένας δρόμος αυτοβελτίωσης.
Είναι αυτό που σου είπα πριν για τις προσδοκίες, που δημιουργούν τελικά για μένα μια συνέπεια, κυρίως χαρακτήρα, που αυτό συνεπάγεται από μόνο του πολλά.
Ποια τα επόμενα σχέδια σου, αν μπορείς να μας αποκαλύψεις συγγραφικά;
Κυκλοφορεί στις αρχές Ιουνίου ένα ακόμη παιδικό βιβλίο μου με τίτλο «Φεγγάρι στα βαθιά» από τις εκδόσεις ΕΛΛΗΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ, σε εικονογράφηση Μαριάννας Φραγκούλη και η ιστορία του πραγματεύεται τη ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Στο σημείο αυτό θα σου πω κάτι πολύ καινούριο που έρχεται και για μένα την ίδια. Επειδή γράφω κατά πώς με οδηγεί η καρδιά και η ζωή, το τελευταίο μου βιβλίο είναι κάτι διαφορετικό. Δεν πρόκειται για παιδικό, αλλά για τη βιογραφία ενός σπουδαίου ανθρώπου, του αείμνηστου Προέδρου της PRAKSIS του Τζανέτου Αντύπα. Ήταν μια πρόσκληση που αποδέχθηκα με χαρά και φυσικά ήταν και μια μεγάλη πρόκληση. Ήταν ένα μεγάλο βήμα για μένα. Τόσο μεγάλη φόρμα δεν είχα ξαναγράψει και με φόβιζε. Όμως, μπορώ να πω μετά βεβαιότητας ότι ήταν μια συγκλονιστική εμπειρία που αναμένω και προσμένω να μοιραστώ με τους αναγνώστες.
Ας κλείσουμε με μια ευχή, ένα όνειρο για το μέλλον.
Να είμαστε καλά. Να ονειρευόμαστε κόσμους γεμάτους αγάπη και φωτεινά χρώματα. Να ανταμώνουμε και να ξεφαντώνουμε με μουσική τα παιδικά γέλια.
