Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 17+ – Κείμενα, συνεντεύξεις, ομιλίες
Έχω την αδυναμία να θέλω να με καταλάβουν όλοι.
Ιάκωβος Καμπανέλλης, σελ. 65
Ιάκωβος Καμπανέλλης. Ένας τεράστιος δημιουργός.
Περί τίνος πρόκειται
Εκείνος που στροβίλιζε την απλότητα των λέξεων παράγοντας τη μέγιστη βεντάλια συναισθημάτων∙ εκείνος που αναποδογύρισε το ασύμμετρο και τελικά πέτυχε μια τέλεια ασυμμετρία της στιχουργικής συμμετρίας∙ εκείνος που περιστράφηκε ασκητικά σαν δερβίσης Μεβλεβής γύρω από τον εαυτό του εκτοξεύοντας χρώματα, σιωπές, μοναξιά, ελπίδα, φως∙ εκείνος ο ελκυστής των όμορφων εικόνων και ιδεών που μετέπλαθε σε ασύγκριτες υφές∙ εκείνος που αναβίβαζε το συναισθηματικό φορτίο σε ωδή για τον άνθρωπο, τους καημούς, τους θριάμβους του.
Ένας δημιουργός, ένας ποιητής του λόγου που τον χαρήκαμε στο θέατρο και στη μουσική, μικρές βιομηχανίες της χώρας που τώρα, κοιτώντας, καταλαβαίνεις πως ήταν ό,τι πιο βαρύ, συγκλονιστικό βγάλαμε από τα “εργοστάσια” της γεωγραφικής μας μικρότητας.
Κείμενα, συνεντεύξεις και ομιλίες του Ιάκωβου Καμπανέλλη, του δημιουργού μερικών από τις πιο σπουδαίες στιγμές του ελληνικού πολιτισμού: Η αυλή των θαυμάτων, Παραμύθι χωρίς Όνομα, Γειτονιά των αγγέλων – Θίασος Καρέζη, Το μεγάλο μας τσίρκο, Ο εχθρός λαός, Στέλλα (σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη), Ο δράκος (σκηνοθεσία Νίκου Κούνδουρου),
Το ποτάμι (σκηνοθεσία Νίκου Κούνδουρου), Αρπαγή της Περσεφόνης (σκηνοθεσία Γρηγόρη Γρηγορίου), Κορίτσια στον ήλιο (σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη) και στα τραγούδια (ενδεικτικά) Από το παράθυρό σου, Αρνιέμαι, Άσμα ασμάτων, Κι ήταν που λέτε μια φορά, Μαργαρίτα Μαγιοπούλα, Νανούρισμα, Ο Έκτορας κι η Ανδρομάχη, Ρίχνω την καρδιά μου στο πηγάδι, Στρώσε το στρώμα σου, Τα ρολόγια, Το μεγάλο μας τσίρκο, Το ψωμί είναι στο τραπέζι.
Θα βγούμε στο ξέφωτο των σκέψεων του Ιάκωβο Καμπανέλλη, θα συνοδοιπορήσουμε με τους προβληματισμούς, την προσέγγισή του σε ζητήματα της άλλοτε επικαιρότητας ή στη σφαίρα του διαχρονικού.
“Όταν ο άνθρωπος φαντάζεται ότι υπάρχει παράδεισος και κόλαση, τοποθετεί σ’ ένα άλλο σκηνικό όσα δεν τολμά να παραδεχτεί σαν συμβαίνοντα στην τωρινή του ζωή. Τοποθετημένα όμως σ΄έναν ιδεατό χώρο και σ’ έναν ακαθόριστο χρόνο ξεθαρρεύει να τα εξερευνήσει, να τα συναρτήσει με τις δικές του ενοχές, να τολμήσει δηλαδή μια αυτογνωσία”.
Πιστεύω ακράδαντα ότι βιβλία σαν αυτό είναι σχεδόν εξίσου σημαντικά με το έργο ενός δημιουργού. Βλέπεις τις απογνώσεις και τις ηλεκτρικές καταιγίδες που τον σαρώνουν, βλέπεις τα μετρήσιμα και τα ρευστά του, τα σκοτάδια και τις χαραυγές του, τις γεωμετρίες και τα αγεωμέτρητα που τον στοιχειώνουν, τους κυματισμούς που του δίνουν όσα έζησε και όσα τον κύκλωσαν.
“Από τον χειμώνα του 1942-43 και μέχρι το τέλος του τελευταίου πολέμου συνέβη να είμαι κρατούμενος στο αρκετό γνωστό ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν. Καθώς ήμουν αρκετά νέος, ήταν πολύ φυσικό να νιώσω εκεί σε ποιο κόσμο ζούμε και να κάμω εκεί τις πρώτες σοβαρές σκέψεις μου για την ανθρώπινη μοίρα. Κυρίως για το πόσο λίγο είμαστε κύριοι του εαυτού μας. Κάθε μέρα, με το ίδιο πρόσταγμα, τριάντα χιλιάδες κρατούμενοι τιναζόμασταν απ’ το κρεβάτι, μπαίναμε στη σειρά, πηγαίναμε στη δουλειά, γυρίζαμε απ’ τη δουλειά, ξαναμπαίναμε στη σειρά και ούτω καθ εξής. Ζούσαμε τυχαία, επιζούσαμε τυχαία, ελευθερωθήκαμε τυχαία. Το μέρος του εαυτού που μας ανήκε ήταν μόνο εκείνο που υπήρχε μέσα στην ίδια μας τη σκέψη, την τόσο ανίσχυρη κι αυτή.
Έτσι θα έλεγα, ανακάλυψα τον κόσμο και τη ζωή από μια τραγική όψη τους και τον ιδιωτικό μας βίο στην πιο ανασφαλή απόστασή του”.
Πώς καθορίζεται ο άνθρωπος; Πώς σημαδεύεται κάποιος, μετέπειτα σπουδαίος δημιουργός, πώς διαρρυθμίζονται οι δομές της σκέψης και της μικρής ή μεγάλης ευθραυστότητάς του. Η πληρότητα του βιβλίου είναι αδιαμφισβήτητη.
“Σκέφτομαι κάπου κάπου πόσο μοιάζει το θέατρο μ’ αυτό που κάνουμε καμιά φορά στη ζωή όταν καλούμε κάποιον με τον οποίο έχουμε μια διαφορά για «να κουβεντιάσουμε το θέμα». Και πόσο, ακόμα πιο πολύ, μοιάζει με το θέατρο μια τέτοια δράση όταν τον καλούμε για «να το ξανακουβεντιάσουμε». Τι κάνουμε τότε μ’ αυτό τον άλλο, ή μ’ αυτούς τους άλλους, αν η διαφορά είναι ανάμεσα σε πιο πολλούς; Συναντιόμαστε στο μέρος που ορίζουμε και εκεί ο καθένας έρχεται (περίπου) έτοιμος για την αντιπαράθεση. Παίρνει ή ξαναπαίρνει ο καθένας τη θέση που υποστηρίζει, αναφέρεται η προϊστορία της διαφοράς και τα συμβάντα, αν υπάρχουν και τέτοια. Κάποιοι ξαναζούν με πάθος όσα ένιωσαν κι όσα συνέβησαν, το σωστό ή το δίκιο διεκδικούνται από διάφορες θέσεις και διαφορετικές αντιλήψεις. Το επίμαχο θέμα φανερώνεται ολοένα και πιο πολύ, ενώ ταυτόχρονα φανερώνονται σε βάθος και οι αντίδικοι. Οι χαρακτήρες τους παίρνουν το είδος τους και το σχήμα τους, κι όσο πιο πολύ πασχίζει ο καθένας τους να κρίνει τον άλλο, τόσο πιο πολύ κρίνεται ο ίδιος, με κατάληξη το να βρεθούν όλοι τους ή οι πιο δραστήριοι σε μια ώρα κρίσεως. Ανελέητης μάλιστα κρίσεως, αφού ό,τι πεις είναι πια αμετάκλητα ακουσμένο κι ό,τι κάμεις αμετάκλητα ιδωμένο.”
Ο γεννήτορας του ελληνικού μεταπολεμικού θεάτρου, όπως έχει χαρακτηριστεί, συμπληρώνεται μέσα από τρία διαφωτιστικά σχόλια των Κώστα Γεωργουσόπουλου (Τ στημόνι και το υφάδι στο έργο του Καμπανέλλη, 1978), Κάρολου Κουν (Ένας αναθεωρητής της ελληνικής θεατρικής γραφής, 1984) και Τάσου Λιγνάδη (Μια σύντομη ξενάγηση στο θέατρο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, 1988) στις τελευταίες σελίδες της έκδοσης
Το βιβλίο αποτελεί εμπλουτισμένη, νέα έκδοση του βιβλίου που κυκλοφόρησε το 1990 από τις Εκδόσεις Καστανιώτη.
Εκδόσεις Κέδρος.
Απόσπασμα
Δείτε απόσπασμα εδώ
 |
|
|---|---|
| TAYTOTHTA | |
| Τίτλος: | Από σκηνής και από πλατείας |
| Εκδόσεις: | Κέδρος, Ιανουάριος 2023 |
| Υπεύθ. διορθώσεων: | Μαρία Σπανάκη |
| Επιμέλεια-διόρθωση: | Αναστασία Παπασταθοπούλου |
| Σελίδες: | 304 |
| Μέγεθος: | 14 X 20,6 |
| ISBN: | 978-960-04-5342-3 |
