Διαβάζεται σε 3′- Ηλικιακό κοινό: 9+ (target 9-13) – Λογοτεχνία για παιδιά
Θεέ μου τι μπλε ξοδεύεις για να μη σε βλέπουμε!
Οδυσσέας Ελύτης
Ο Αντώνης Σέργης γράφει για το απέραντο γαλάζιο που μας ενώνει αλλά και τη δύναμη του γαλάζιου που έκρυβε μέσα του ένα παιδί – ο Οδυσσέας Αλεπουδέλης, εκείνο το μαύρο καλοκαίρι του 1922, αιχμαλωτίζοντας με την αφήγησή του.
Περί τίνος πρόκειται
Το 1922 ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε φτάσει στο τέλος του, η Τουρκία ηττημένη και η Ελλάδα με τον Βενιζέλο στο τιμόνι να ξεδιπλώνει «τον χάρτη των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών». Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, αφού είχε αναγκαστεί με την Συνθήκη των Σεβρών να παραχωρήσει εδάφη της στην Ελλάδα, και ενώ η Μικρασιατική Εκστρατεία βρισκόταν σε εξέλιξη καθώς ο ελληνικός στρατός είχε φτάσει ήδη στη Σμύρνη για να προστατεύσει τον ελληνικό πληθυσμό, κάνει μια θηριώδη επέλαση που το καλοκαίρι του 1922 κατέληξε στη Σμύρνη και τη μεγαλύτερη συμφορά στη νεότερη ιστορία του ελληνισμού και όχι μόνο.
Γέμισε ο τόπος λέξεις ελληνικές ανορθόγραφες, από
παλιά προικοσύμφωνα και όρκους Φιλικών. Οπού πήρα
να δακρύζω έτσι καθώς είχα δει κάποτε τον πατέρα
μου, τον Αύγουστο του ’22.
Οδυσσέας Ελύτης
Εκείνο το μαύρο αποκαλόκαιρο του 22’, δίχως να έχει καμία ιδέα για τα τρομακτικά γεγονότα που διαδραματιζόντουσαν λίγα μίλια μακρύτερα, ο Οδυσσέας απολαμβάνει τις διακοπές του στο «νησί των αρωμάτων», τις αγαπημένες του Σπέτσες, ατενίζοντας το απέραντο γαλάζιο της μαγεύτρας θάλασσας και του αγέρωχου ουρανού, απολαμβάνοντας τις ατελείωτες βόλτες του στα γραφικά σοκάκια της, τα φιδωτά μονοπάτια, τις χρυσαφένιες αμμουδιές και τις μεθυστικές ευωδιές.
«Μα που πάει ο Οδυσσέας; Χμ…σάμπως και ξέρει; … Το μόνο πράγμα για το οποίο είναι απόλυτα βέβαιος στη ζωή του είναι η λαχτάρα του να ζήσει για πάντα δίπλα στη θάλασσα. Καλά, ίσως και κάτι ακόμα…»
Φέτος ήταν σίγουρος πως θα τα καταφέρει. Οι ατελείωτες περιπλανήσεις του τον οδήγησαν στον τελικό προορισμό του, έξω από το αρχοντικό της συνομίλικής του, της ωραίας Ελένης, που το όνομά της ξεκινούσε με αυτό το «Ελ» που δονεί τον αέρα και τον κάνει να ανατριχιάζει, που εάν ήταν ποιητής θα το εξυμνούσε, γιατί μέσα του το έχει συνδέσει με την Ελλάδα, την ελευθερία, ακόμα και με την ελπίδα, με όλα εκείνα τα αισιόδοξα «έψιλον» και τις μεγάλες ιδέες. Κρατώντας λοιπόν ένα όμορφο και ταπεινό γαρύφαλλο, παλεύοντας με τους δισταγμούς του, προσπαθεί να αποτολμήσει και να αφήσει το λουλούδι στο παράθυρο της μαζί με ένα υπογεγραμμένο δικό του γράμμα. Η προοπτική μιας συνάντησης και μιας συνομιλίας, τον τρομοκρατούσε, κι ας ήταν καλός χειριστής των λέξεων. Το κορίτσι αυτό το αγαπούσε πολύ, σχεδόν όσο και το γαλάζιο τ’ ουρανού και της θάλασσας που μεταμορφώνεται αδιάκοπα σε λέξεις και εικόνες, αφήνοντας ένα καθάριο αποτύπωμα στο πέρασμα του χρόνου.
Κι εκεί ανάμεσα στα χρώματα, τις λέξεις, τον ανομολόγητο έρωτα, τα ανέμελα παιχνίδια και τις ονειροπόλες σκέψεις, φωνές, τρομαγμένες φωνές αντηχούν από άκρη σ’ άκρη. Το νησί είναι αναστατωμένο, η ατμόσφαιρα είναι ηλεκτρισμένη, τα νέα είναι δυσοίωνα, η καταστροφή πλησιάζει.
«Έρχονται τα πλοιάρια, Οδυσσέα. Πήγαινε σπίτι σου»
…ένας υπόκωφος ήχος, ο οποίος δεν μπορεί να αγνοηθεί, αρχίζει να πάλλεται στην ατμόσφαιρά.
«Ήρθαν! Ήρθαν οι πρόσφυγες!»
Εστιάζοντας
Η οικογένεια του Οδυσσέα αναγκάζεται να επιστρέψει εσπευσμένα στην Αθήνα για να υποδεχθεί και να φιλοξενήσει μια οικογένεια Μικρασιατών προσφύγων. Ο Οδυσσέας δεν ήταν έτοιμος να εγκαταλείψει την αγαπημένη του θάλασσα και το απέραντο γαλάζιο τ’ ουρανού αλλά και την ωραία Ελένη. Ποιοι ήταν αυτοί που χάλαγαν το καλοκαίρι του και γιατί έπρεπε να τους βοηθήσουν; Θα μείνουν για πάντα μαζί τους; Θέλει να φύγουν. Πότε θα φύγουν; Θα ξαναδεί το αγαπημένο του νησί πριν τελειώσει οριστικά το καλοκαίρι; Δεκάδες ερωτήσεις κλωθογυρίζουν στο μυαλό του. Άραγε η τραγική ιστορία της ξεριζωμένης οικογένειας είναι ικανή να μεταμορφώσει τα αρνητικά συναισθήματα του Οδυσσέα σε αληθινή, ειλικρινή κατανόηση, αποδοχή και ελπίδα όπως αυτή που αποπνέει το απέραντο γαλάζιο που μας ενώνει; Ο Οδυσσέας σίγουρα κρύβει πολύ. Εμείς;
Ο Αντώνης Σέργης γράφει για το απέραντο γαλάζιο που μας ενώνει, αλλά και τη δύναμη του γαλάζιου που έκρυβε μέσα του ένα παιδί, ο Οδυσσέας Αλεπουδέλης, εκείνο το μαύρο καλοκαίρι του 1922, αιχμαλωτίζοντας με την αφήγησή του.
Γιοι των ανθρώπων, τι να πω;
Τα φριχτά σηκώνει η γης κι η ψυχή τα φριχτότερα!
Το γαλάζιο, που στον βυζαντινό κόσμο αλλά και πιο νωρίς, στον αρχαίο, συμβόλιζε τα άγνωστα μυστικά, το απέραντο και άγνωστο του ουρανού, το υπερβατικό και την αιώνια αλήθεια του Θεού, ασκώντας μια πνευματικά ισχυρή γοητεία, μια ισχυρή παρόρμηση του ψυχικού ασυνειδήτου, αυτό το μαγικό και λυτρωτικό χρώμα που αντανακλά ολόκληρη η Ελλάδα και χάριζε στον μικρό Οδυσσέα τη δύναμη των ελεύθερων σκέψεων και των ποιητικών συνάψεων, χρησιμοποιεί ως όχημα ο Αντώνης Σέργης για να μας αφηγηθεί την ιστορία ενός εκ των μέγιστων της Ελλάδας καλλιτεχνών, του νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη (Αλεπουδέλη), όταν εκείνος ήταν παιδί και η σκοτεινιά της Μικρασιατικής καταστροφής κάλυπτε το απέραντο γαλάζιο της ελπίδας ενός παιδιού που τελικά τόλμησε να μεγαλουργήσει.
«Οι λέξεις που ξεκινούσαν από «ελ» μου ασκούσαν πάντα μια μαγεία. Ελλάδα, ελευθερία, ελπίδα και μια Ελένη που ερωτεύτηκα».
(Οδυσσέας Ελύτης – εξηγώντας, σε συνέντευξη μετά το Νόμπελ, πώς διάλεξε το ψευδώνυμο «Ελύτης»)
Ο Οδυσσέας Ελύτης ήταν κάποτε παιδί, σαν όλα τα υπόλοιπα παιδιά. Έπαιζε, ονειρευόταν, ερωτευόταν, φοβόταν, έκανε λάθη, είχε πάθη αλλά πάντα έκρυβε μια ελπίδα μέσα του που την εμφυσούσε το γαλάζιο της θάλασσας και τ’ ουρανού. Ίσως κανείς τότε δεν θα μπορούσε να προβλέψει πως το γαλάζιο θα τον οδηγούσε σε ολόκληρη τη ζωή του.
Ο Αντώνης Σέργης καταπιάνεται με αυτή την τρυφερή και άγνωστη ηλικιακή περίοδο του μεγάλου ποιητή, επιτρέποντάς μας να ρίξουμε μια κλεφτή ματιά στον κόσμο και στις σκέψεις του για την μαύρη αυτή σελίδα του ελληνισμού, φανερώνοντας πως βίωσε, εισέπραξε και αντιλήφθηκε ένα παιδί και δη αυτό το παιδί τα γεγονότα του 1922. Ο συγγραφέας, πιστός στα ιστορικά και βιβλιογραφικά στοιχεία, τα οποία αποδεικνύουν εκτενή έρευνα, αλλά και με την ενσωμάτωση αυτούσιων φράσεων του μεγάλου δημιουργού, μεταφέρει με καθαρότητα, ειλικρίνεια, διακριτικότητα, σεβασμό και καλυμμένη συγκίνηση, όπως άλλωστε διαπνέεται και ολόκληρο το έργο του Οδυσσέα Ελύτη, την ατμόσφαιρα του μαύρου αποκαλόκαιρου του ελληνισμού.
Μια αυθεντική παιδική ματιά γεμάτη με την αθωότητα του δικού τους κόσμου, όπου ματαιώσεις και ανασφάλεια για ένα αβέβαιο μέλλον κυριαρχούν, αλλά ταυτόχρονα τα όνειρα και η ελπίδα βρίσκουν τον τρόπο να ανθίσουν και να πλημμυρίσουν με άπλετο φως κάθε σκοτεινή σκέψη, όπου η ομορφιά επιβάλλεται στην ψυχή περισσότερο απ’ ότι το όπλο στο σώμα.
Ένα αξιόλογο μυθιστόρημα για την προσφυγιά, απόρροια της Μικρασιατικής καταστροφής, πλημμυρισμένο από την αγάπη του Οδυσσέα Ελύτη για τον ήλιο, τη θάλασσα, το Αιγαίο, την Ελλάδα αλλά και το απέραντο γαλάζιο που μας ενώνει.
Η σχεδόν μονοχρωματική εικονογράφηση του εξωφύλλου από την Έφη Λαδά όπου το γαλάζιο και οι αποχρώσεις του κυριαρχούν, εκεί που οι γραμμές χωρίζονται και πάλι ενώνονται, τα χρώματα μπερδεύονται και η θάλασσα, ο ουρανός και ο νεαρός Οδυσσέας γίνονται ένα, που τα συναισθήματα αντανακλούν στη μορφή, το βλέμμα και τη δυναμική του δυσανάλογα μεγάλου προσώπου του ήρωα, αλλά και τα μικρά ασπρόμαυρα σκίτσα που εισάγουν κάθε κεφάλαιο, μας μεταφέρουν στον ονειρικό κόσμου που έπλασε ο Αντώνης Σέργης για τον Οδυσσέα Ελύτη.
Στα ατού του βιβλίου το παράρτημα με τις δημιουργικές δραστηριότητες.
Για αναγνώστες από 9 περίπου ετών.
Εκδόσεις Ψυχογιός
Δραστηριότητες για τη τάξη
Περισσότερες δραστηριότητες θα βρείτε στη σελίδα του συγγραφέα: εδώ
Το Soundtrack του βιβλίου
“Ε σείς στεριές και θάλασσες”,Γ.Νταλάρας (Λάγιος-Ελύτης)
Nίκος Ξυλούρης Έντιμο Αίμα (Τα παιδιά)
Μαρία Δημητριάδη, Παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο
Ουρανός και θάλασσα (Alma Libre)
 TAYTOTHTA |
|
|---|---|
| Τίτλος: | Το Γαλάζιο που μας ενώνει |
| Σειρά: | Μικρή πυξίδα |
| Συγγραφέας: | Αντώνης Σέργης |
| Εικονογράφος: | Έφη Λαδά |
| Εκδόσεις: | Ψυχογιός, Μάρτιος 2022 |
| Επιμέλεια- Διόρθωση: | Αναστασία Σακελλαρίου |
| Σελίδες: | 136 |
| Μέγεθος: | 14 Χ 20,5 |
| ISBN: | 978-618-01-4212-9 |
